Τον Ιούνη του 1797 τελειώνει η περίοδος της Βενετοκρατίας για την Κέρκυρα και το νησί περνά στους Γάλλους μέχρι το 1799. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται ως περίοδος των Δημοκρατικών Γάλλων και είναι ίσως η σημαντικότερη περίοδος της νεότερης ιστορίας μας. Όμως, στα μέσα του 1798 η πολεμική δραστηριότητα των Γάλλων στη Μεσόγειο και ιδιαίτερα η εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο, έπεισαν τους Τούρκους να δεχτούν τις προτάσεις των Ρώσων και να συνάψουν συμμαχία μαζί τους τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς.
Ο ρωσοτουρκικός στόλος υπό την διοίκηση του αντιναυάρχου Φιοντόρ Φιοντόροβιτς Ουσακόφ σύντομα πέρασε τον Ελλήσποντο και κατευθύνθηκε προς τα νησιά του Ιονίου. Ταυτόχρονα εξαπολύθηκε προπαγανδιστική κίνηση που στρεφόταν κατά των “άθεων” Γάλλων. Ο ίδιος ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ απεύθυνε εγκύκλιο προς το λαό και τους ιερείς των Ιονίων Νήσων καλώντας τους να βοηθήσουν στην απελευθέρωσή τους από τους άπιστους Γάλλους. Μαζί κυκλοφόρησε και σχετική προκήρυξη του Ουσακόφ.
Αφού οι σύμμαχοι κατάλαβαν τα υπόλοιπα Ιόνια Νησιά, τα πρώτα πλοία τους αγκυροβόλησαν στα Κερκυραϊκά νερά στις 5 Νοέμβρη του 1798. Οι Γάλλοι, παρά την κακή κατάσταση της πόλης από πλευράς άμυνας, αρνήθηκαν να παραδοθούν. Στις 19 έφτασε ο υπόλοιπος συμμαχικός στόλος, κατελήφθησαν τα περίχωρα και η πολιορκία άρχισε ασφυκτικά, ενώ οι Γάλλοι αντιμετώπιζαν επί πλέον και την εχθρική στάση των ντόπιων.

Στις 13 Φλεβάρη 1799 ο Ουσακόφ με προκήρυξη προς τον κερκυραϊκό λαό ανήγγειλε επίθεση για τη μεθεπομένη και τον καλούσε να συνδράμει στην εκδίωξη των “κακοποιών φραντζέζων”. Την 1η Μάρτη μετά από σφοδρό βομβαρδισμό καταλήφθηκε το νησάκι Βίδο. Οι Τούρκοι φέρθηκαν με πρωτοφανή βαρβαρότητα σε αντίθεση με τους Ρώσους που προσπάθησαν να σώσουν τους αιχμαλωτισμένους Γάλλους.
Στις 20 Φλεβάρη /4 Μάρτη 1799 υπογράφτηκε η συνθήκη παράδοσης της Κέρκυρας πάνω στη ρωσική ναυαρχίδα “Aγιος Παύλος”. Την επομένη ο λαός υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τους Ρώσους και σε όλη την πόλη κυμάτιζαν ρώσικες σημαίες. Προς στιγμή η Κέρκυρα κινδύνευσε να λεηλατηθεί από τους Τούρκους, σώθηκε όμως χάρη στις προσπάθειες του Ουσακόφ.
Αμέσως σχηματίστηκε προσωρινή κυβέρνηση από ευγενείς και αστούς ενώ σύντομα αποκαταστάθηκε το παλαιό αριστοκρατικό καθεστώς. Στις 24 Απρίλη/6 Μάη οι αρχηγοί των δύο συμμάχων στόλων ανακοίνωσαν ότι τα Νησιά του Ιονίου θα αποτελούσαν ενιαίο κράτος με έδρα της κεντρικής κυβέρνησης την Κέρκυρα. Η Γερουσία που αποτελούταν από αντιπροσώπους όλων των νησιών θα αναλάμβανε να συντάξει το προσωρινό Σύνταγμα της Πολιτείας η οποία έμελλε να αποτελέσει το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος των νεοτέρων χρόνων.
Σημαντικότατα γεγονότα ήταν η καθιέρωση χρήσης της ελληνικής γλώσσας στα δικαστήρια και η επανασύσταση του Ορθόδοξου Αρχιεπισκοπικού θρόνου που είχαν καταργήσει οι Ανδηγαβοί εφτά αιώνες νωρίτερα. Πρώτος Αρχιεπίσκοπος εκλέχτηκε στις 9/21 Ιούνη ο τελευταίος Μεγάλος Πρωτοπαπάς Γεώργιος Χαλκιόπουλος Μάντζαρος.
Στις 21 Μαρτίου 1800 Ρωσία και Τουρκία υπέγραψαν τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης με την οποία αποφασιζόταν ότι τα Ιόνια Νησιά θ΄ αποτελούσαν ενιαίο κράτος υπό την επικυριαρχία και προστασία της Πύλης, στην οποία θα κατέβαλαν τριετή φόρο. Ταυτόχρονα με την υπογραφή της συνθήκης εγκρίθηκε και το Σύνταγμα της Πολιτείας που ονομάστηκε Βυζαντινό. Τα ρωσοτουρκικά στρατεύματα θα παρέμεναν σαν φρουρά μέχρι να τελειώσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις ενώ η επίσημη έπαρση της σημαίας της Επτανήσου Πολιτείας έγινε στην Κέρκυρα την 1/13 Γενάρη 1801.
Αιματηρά επεισόδια δημιουργήθηκαν από Τούρκους στις 27 Μάη / 8 Ιούνη 1801 στην Κέρκυρα και έληξαν μόνο με την παρέμβαση Ρωσικού στρατού. Στις 13/25 Αυγούστου 1801 οι Ρώσοι παρέδωσαν τα κερκυραϊκά φρούρια και τη στρατιωτική διοίκηση σε δύο γερουσιαστές και την επομένη ο στόλος απέπλευσε με προορισμό τη Σεβαστούπολη.
Στα νησιά όμως ο αγροτικός κόσμος και η μεσαία τάξη δε δέχτηκαν αδιαμαρτύρητα την κατάργηση των πολιτικών ελευθεριών που τους είχαν δοθεί από τους Γάλλους και έχασαν με την εφαρμογή του Βυζαντινού Συντάγματος. Εξεγέρσεις σημειώθηκαν παντού.
Ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ έστειλε τότε στην Κέρκυρα πληρεξούσιό, του με ναυτική και στρατιωτική δύναμη, το Ζακυνθινό κόμη Γεώργιο Μοντσενίγο για να αποκαταστήσει την τάξη και να ρυθμίσει τα πράγματα.
Ο Μοντσενίγος, με την πειθώ των όπλων διόρισε προσωρινή κυβέρνηση, αναδιοργάνωσε τη Γερουσία και κάλεσε σε εκλογές για την εκλογή συντακτικής συνέλευσης. Η συνέλευση αυτή συνήλθε στις 14 Οκτώβρη του 1803 και ψήφισε νέο Σύνταγμα. Στα 1806 ο Μοντσενίγος θεώρησε το Σύνταγμα του 1803 πολύ φιλελεύθερο και επεδίωξε τη μεταρρύθμισή του. Το νέο Σύνταγμα όμως δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί γιατί η συνθήκη του Τιλσίτ στις 8 Ιούλη του 1807 έδωσε τα Εφτάνησα και πάλι στη Γαλλία.
Το πέρασμα των Ρώσων από την Κέρκυρα θυμίζει ένας δρόμος στο Καμπιέλο που φέρει το όνομα του ΟΥΣΑΚΟΦ, ενώ στη δυτική είσοδο της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνος βρίσκεται μέχρι σήμερα ο θυρεός των Ρομανώφ, υπό την προστασία των οποίων βρισκόταν ο ναός ως το 1917.

ΟΥΣΑΚΟΦ :Φυσιογνωμία του Ρωσικού ναυτικού

Ο Φιοντόρ Φιοντόροβιτς Ουσακόφ γεννήθηκε το 1744 στο Μπουρνάκοβο από οικογένεια ευγενών και τελείωσε τη σχολή του ναυτικού το 1776. Πήρε μέρος στο ρωσοτουρκικό πόλεμο 1768-1774 και με το τέλος του ανέλαβε διοικητής φρεγάτας.
Ακολουθώντας μια λαμπρή σταδιοδρομία, το 1789 πήρε το βαθμό του υποναυάρχου, το 1790 διορίστηκε επικεφαλής του στόλου της Μαύρης Θάλασσας και πέτυχε λαμπρές νίκες κατά των Οθωμανών στη ναυμαχία του Κερτς (1790), στην Τένεδο (1790) και στο ακρωτήρι Καλιάκρα την επόμενη χρονιά. Επεξεργάστηκε τότε νέα τακτική ελιγμών που διέφερε βασικά από την τακτική της παράταξης που ήταν αποδεκτή ως τότε.
Το 1793 έγινε αντιναύαρχος και κατά την περίοδο 1798-1800 είχε την ευθύνη της εκστρατείας στη Μεσόγειο Θάλασσα. Τότε παρουσίασε ικανότητες μεγάλου στόλαρχου και αριστοτέχνη πολιτικού και διπλωμάτη. Επέδειξε εξαιρετικές ικανότητες στα ζητήματα συνεργασίας στρατού και στόλου κατά την κατάληψη των νησιών του Ιονίου και ειδικά της Κέρκυρας.
Το 1800 η μοίρα του Ουσακόφ επέστρεψε στη Σεβαστούπολη, αλλά ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ δεν εκτίμησε τις υπηρεσίες του και του ανέθεσε της διοίκηση του κωπήλατου στόλου της Βαλτικής και των ναυτικών αποσπασμάτων της Πετρούπολης, ενώ το 1807 τον απέλυσε.
Κατά τον Πατριωτικό Πόλεμο (1812), όταν η Ρωσία αντιμετώπιζε το Ναπολέοντα, ο Ουσακόφ εκλέχτηκε διοικητής της εθνοφρουράς του Κυβερνείου Ταμπόφ, θέση από την οποία παραιτήθηκε λόγω ασθενείας. Πέθανε το 1817 στο κτήμα του στην Αλεξέγεφκα και κηδεύτηκε στο μοναστήρι κοντά στην πόλη Τέμνικοφ.
Το όνομα ΟΥΣΑΚΟΦ δόθηκε σε κολπίσκο στο Νοτιοανατολικό τμήμα της θάλασσας του Μπάρεντς και στο ακρωτήριο της βόρειας ακτής της Οχοτσκικής θάλασσας. Επίσης, το όνομά του έφεραν πλοία του ρωσικού και αργότερα του σοβιετικού πολεμικού ναυτικού.
Στις 3 Μάρτη του 1944 καθιερώθηκε το στρατιωτικό παράσημο ΟΥΣΑΚΟΦ δύο βαθμών και το μεγάλο μετάλλιο ΟΥΣΑΚΟΦ.

πηγή : Γιώργος Ζούμπος, περιοδικό Exit, http://oldkerkyraphoto.blogspot.com/