Το Σαν Τζιάκομο αναμφισβήτητα υπήρξε για δύο περίπου αιώνες το επίκεντρο της θεατρικής δραστηριότητας για την Κέρκυρα.

 

 

Εκδόθηκε πρόσφατα η μελέτη της Σχολικής Συμβούλου Φιλολόγων Κωνσταντίνας Χρυσικοπούλου με τίτλο «Το Θέατρο στην Κέρκυρα. Σύντομη αναδρομή στη θεατρική ζωή της Κέρκυρας από τους μυθικούς χρόνους έως και τον 19ο αιώνα.
Η μελέτη, η οποία καλύπτει εκατό σελίδες, κυκλοφόρησε στη σειρά «Δημοσιεύματα Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών» και διαιρείται σε δύο μέρη:
Ι. Θεατρικά δρώμενα στην Κέρκυρα από τους μυθικούς χρόνους έως και τον 17ο αιώνα.
ΙΙ. Θεατρική δραστηριότητα στην Κέρκυρα κατά το 18ο και 19ο αιώνα.
Α. Θέατρα-θεατρικοί φορείς και παραστάσεις
Β. Κοινό και καλλιτέχνες
Γ. Τα θεατρικά έργα

Θεατρικό και μουσικό κέντρο

Η συγγραφέας ξεκινά από την Οδύσσεια καταλήγοντας στην πλούσια θεατρική δραστηριότητα του 18ου και 19ου αιώνα, την οποία τοποθετεί στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής και αποτυπώνει κατά το δυνατόν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που επικρατεί.
Γίνεται αναφορά στην παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων, στην θεατρική κτηριακή υποδομή και λειτουργία, στους καλλιτέχνες, στους συγγραφείς και μεταφραστές των έργων, με έμφαση στην κερκυραϊκή παραγωγή, καθώς και σε κάθε φορέα που συνεισέφερε στη θεατρική πράξη και στην καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για το θέατρο γενικότερα. Τεκμηριώνεται έτσι ότι η Κέρκυρα αποτέλεσε σημαντικό θεατρικό και μουσικό κέντρο της εποχής,
Η θεατρική ζωή του νησιού, με επίκεντρο το Σαν Τζιάκομο, υπήρξε οργανωμένη και συστηματική, με συνεχή παρουσία επαγγελματικών θιάσων και με αξιόλογες παραστάσεις ερασιτεχνών, συμβάλλοντας στη μουσική καλλιέργεια των Κερκυραίων και στη δημιουργία πρωτότυπων έργων, με αποκορύφωμα τη δημιουργία της πρώτης ελληνικής όπερας: τον «Υποψήφιο» του Ξύνδα.

 

19ος αιώνας

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης σημειώνεται το ανέβασμα έργων που βοήθησαν στην εθνική αφύπνιση και η τέχνη του θεάτρου συνέβαλε ώστε οι Επτανήσιοι να διατηρήσουν την ελληνική τους ταυτότητα.
Γενικά, κατά το 19° αιώνα η Κέρκυρα χαρακτηρίζεται από ένα κλίμα πνευματικής ακμής, ενώ η συμβολή μεμονωμένων ατόμων, όπως του Μάντζαρου και του Γκύλφορντ, αλλά και φορέων, όπως η «Φιλαρμονική Εταιρεια», υπήρξε καθοριστική.
Το θεατρικό είδος δίνοντας τη δυνατότητα πολλαπλών τρόπων προσέγγισής του, απέκτησε πολλούς θιασώτες και ενασχολούμενους με αυτό. Για παράδειγµα, οι μεταφράσεις ξένων θεατρικών έργων καταλαμβάνουν σημαντική θέση στην πνευματική παραγωγή Κερκυραίων λογίων, ενώ το ελληνικό αναγνωστικό κοινό έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με αριστουργήματα του είδους, όπως τα θεατρικά έργα του Σαίξπηρ.

Μετά την ΄Ενωση

Μετά την Ένωση (1864) αρχίζει η πνευματική αφομοίωση των Επτανήσων από την πρωτεύουσα. Αρκετοί μάλιστα Επτανήσιοι -λόγιοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες- εγκαταστάθηκαν εκει, καθώς τα περιφερειακά κέντρα μετατρέπονταν σταδιακά σε επαρχία, Η τάση αυτή προς το νέο κέντρο αφορά και τα θεατρικά δρώμενα. Η Αθήνα συγκεντρώνει πλέον και συγκρατεί όλη σχεδόν τη δραματική δραστηριότητα, κυρίως από την έκτη δεκαετία του 19ου αιώνα.
Ωστόσο, η μακροχρόνια παράδοση στις τέχνες και στα γράμματα που είχε δημιουργηθεί στα Επτάνησα, δε μπορούσε να σβήσει από τη μια στιγμή στην άλλη. Η θεατρική ζωή της Κέρκυρας γνώρισε ακόμη πολλές ημέρες δόξας και θριάμβων μέχρι τον βομβαρδισμό του νέου Δημοτικού Θεάτρου το 1943.
Επομένως, η αξιόλογη θεατρική διαδρομή που διέγραψε η Κέρκυρα κατά τον 18° και 19° αιώνα, από τη μια συνέβαλε στη δημιουργία της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού και από την άλλη άφησε μια πολυεπίπεδη παρακαταθήκη, η επίδραση της οποίας στη θεατρική ζωή της υπόλοιπης Ελλάδας απαιτεί ιδιαίτερη μελέτη.
Κλείνοντας την εργασία της σημειώνει η συγγραφέας:
«Θέλουµε να ελπίζουµε ότι, µέσα από τη σύντοµη παρουσίαση της πληθωρικής, αλλά και ποιοτικής θεατρικής δραστηριότητας στην Κέρκυρα, πετύχαµε να αναδείξουµε την ιδιαίτερη προσφορά του νησιού στη δραµατική και στη µουσική τέχνη.»

 

Γιώργος Ζούμπος

 

* * *