Ημερολόγιο και έργα του 10ου Π. Συντάγματος (1912-1913)

Ημερολόγιο και έργα του 10ου Πεζικού  Συντάγματος κατά τους πολέμους 1912-1913

Το ακόλουθο κείμενο εκδόθηκε με μέριμνα του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Κερκύρας, στις 12 Σεπτ. 1929. Μεταφέρθηκε στην δημοτική, με μέριμνα του Νίνου Σ.Γεράσιμου, στις 31 Αυγ. 2011

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το 10° Πεζικό Σύνταγμα αποτελούμενο αποκλειστικά από Κερκυραίους, κατά τις εκστρατείες και μάχες του 1912-1913 υπαγόταν στη δύναμη της ΙΙΙ Μεραρχίας η οποία συγκροτήθηκε από τις παρακάτω μονάδες:

•  6ο Πεζικό Σύνταγμα
• 10ο Πεζικό Σύνταγμα
• 12ο Πεζικό Σύνταγμα
• Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού
• Ίλη Ιππικού
• Λόχος Μηχανικού και Τηλεγραφητών
• Χειρουργείο Εκστρατείας
• Συζυγαρχία Πυρομαχικών
• Διάφορες Βοηθητικές Υπηρεσίες

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ : Στρατηγός Δαμιανός Κωνσταντίνος
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ: Συνταγματάρχης Παπούλας Αναστάσιος

 

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1912 με Βασιλικό Διάταγμα καλέστηκαν υπό τα όπλα οι κλάσεις των Εφέδρων από 1900-1910 και οι κλάσεις των Εθνοφρουρών Υπαξιωματικών και Δεκανέων μέχρι του 1897, και όλοι οι Έφεδροι Υπολοχαγοί και Ανθυπολοχαγοί μέχρι 51 ετών.
Η προσέλευση των Εφέδρων άρχισε στις 19 Σεπτεμβρίου και τελείωσε στις 21 του ίδιου μηνός.
Μετά την προσέλευση των Εφέδρων το Σύνταγμα συγκροτήθηκε για πολεμική εκστρατεία και από τις 22 έως και τις 26 Σεπτεμβρίου εξασκήθηκε σε πορείες και ασκήσεις ελιγμών και μάχης επί οποιουδήποτε εδάφους.

ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Στις 27 Σεπτεμβρίου άρχισε η επιβίβαση του Συντάγματος στα εξής πέντε φορτηγά ατμόπλοια:

• Αθηνά
• Μακεδονία
• Ήπειρος
• Άγιος Σπυρίδων
• Αρχιμήδης

Οι κάτοικοι της πόλης και των περιχώρων ανεξαρτήτως φύλλου, συγκεντρώθηκαν στην προκυμαία και στα τείχη της πόλης, και αποχαιρετούσαν με ευχές και δάκρυα τους άντρες που αποχωρούσαν για την πολεμική εκστρατεία, και οι δύο φιλαρμονικές παιάνιζαν διάφορα εμβατήρια. Το θέαμα ήτανε μεγαλοπρεπές αλλά και πολύ συγκινητικό.

Στις 28 Σεπτεμβρίου στις 15:00 τα ατμόπλοια αναχώρησαν από το λιμάνι της Κέρκυρας με συνοδεία τα Αντιτορπιλικά «Νίκη» και «Δόξα».
Στις 29 Σεπτεμβρίου διέσχισαν τον Ισθμό της Κορίνθου και το βράδυ προσπέρασαν το τρικυμιώδες Σούνιο.
Στις 30 Σεπτεμβρίου στις 05:00 αγκυροβόλησαν πριν την Χαλκίδα περιμένοντας επί πέντε ώρες την παλίρροια για να μπορέσουν να διασχίσουν το στενό και να συνεχίσουν το ταξίδι τους φτάνοντας τελικά στον Βόλο στις 19:00 όπου και διανυκτέρευσαν.
Την επόμενη μέρα και μετά το μεσημεριανό συσσίτιο το Σύνταγμα κατά τις 14:00 αναχώρησε οδοιπορικώς για το Βελεστίνο όπου και έφτασε στις 21:30 οπού και διανυκτέρευσε σε ένα λόφο μέσα σε αντίσκηνα. Η διαδρομή ήτανε πολύ επίπονη. Στις 2 Οκτωβρίου στις 09:00 αναχώρησαν από το Βελεστίνο για να φτάσουν στις14:00 στην Γκερλή όπου και από εκεί αναχώρησαν στις 15:30 για να καταλήξουν στις18:00 στην Ακερλή. Εκεί διανυκτέρευσαν σε αντίσκηνα αλλά υπήρξε μεγάλο πρόβλημα από το διαπεραστικό κρύο που επικρατούσε.
Την επόμενη μέρα αναχώρησαν στις 08:00 από την Ακερλή για να καταλήξουν στις 12:00 στο Μαΐμούλι. Στις 14:30 αναχώρησαν και από εκεί για να φτάσουν στις 17:00 στο Γιεμπεζλέρ όπου ήτανε ο χώρος συγκέντρωσης της ΙΙΙ Μεραρχίας. Εκεί διανυκτέρευσε ολόκληρος ο σχηματισμός.
Στις 4 Οκτωβρίου αναχώρησαν στις 08:00 από το Γιεμπεζλέρ για να φτάσουν στην Χασάντατα, στις 12:00 και στις 16:00 αναχώρησαν ξανά για να καταλήξουν στο Χατζή-Χαλάρ στις 17:30.
Την επόμενη μέρα αναχώρησαν και από εκεί στις 05:00 περνώντας μέσα από το χωριό Αλμαλάρ. Στις 11:00 διέσχισαν τον ποταμό Πηνειό μέσο της γέφυρας που υπήρχε στην θέση «Κουτσόχερο» στα στενά της «Μελούνας» όπου εκεί ήτανε και τα ορόσημα των Ελληνοτουρκικών συνόρων.

Εκεί εισχώρησαν στο εχθρικό έδαφος χωρίς καμία αντίσταση αφού οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και υποχώρησαν προς την Ελασσώνα. Όταν οι άντρες εισέβαλαν στο εχθρικό έδαφος δάκρυσαν από ενθουσιασμό αλλά και από συγκίνηση και ύψωσαν τα βλέματά τους προς το Θεό κάνοντας το σημείο του Σταυρού και παρακαλώντας Τον να τους ευλογήσει.
Στις 17:00 έφτασαν στο τούρκικο χωριό Δαμάσι όπου και διανυκτέρευσαν σε αντίσκηνα.
Στις 6 Οκτωβρίου στις 06:00 αναχώρησαν από το Δαμάσι για να φτάσουν στις 09:00 στην Μιλόγουστα και μετά από ένα μικρό διάλλειμα αναχώρησαν ξανά διασχίζοντας τα χωριά Αμούρ και Δομίνικο για να καταλήξουν στις 17:00 σε ένα λόφο απέναντι από την Ελασσώνα όπου και διανυκτέρευσαν.

ΜΑΧΗ ΕΛΑΣΣΩΝΑΣ – ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ

Η Ελασσόνα ήταν η προκεχωριμένη γραμμή του Σαραντάπορου και εκεί υπήρχαν ισχυρές εχθρικές δυνάμεις. Σε αυτή τη μάχη η ΙΙΙ Μεραρχία δεν συμμετείχε καθόλου επειδή ο εχθρός κατατροπώθηκε από τις υπόλοιπες Μεραρχίες. Μετά από την παραπάνω ελληνική επίθεση ο εχθρός αναγκάστηκε να υποχωρήσει προς το Σαραντάπορο.
Το Σύνταγμα όλη τη μέρα ήτανε σε αναμονή στον απέναντι λόφο από την Ελασσόνα κάτω από ασταμάτητη βροχή.
Την επόμενη μέρα πέρασαν από το χωριό Δέκαστρο και στις 16:00 έφτασαν στο Λυκούδι όπου και διανυκτέρευσαν σε επαυξημένη όμως επιφυλακή γιατί πια βρίσκονταν στο Σαραντάπορο που εκεί παίζονταν η τύχη των Ελληνικών όπλων και γενικότερα η πορεία αυτού του πολέμου.
Η μάχη έχει πια ξεκινήσει και όλες οι Μεραρχίες βάλουν κατά του εχθρού με σοβαρές απώλειες. Σκοπός του ελληνικού πεζικού είναι να φτάσει όσο πιο κοντά γίνεται προς τον εχθρό και το καταφέρνει στις 12:00 αφού η απόσταση που χωρίζει τις δύο αντίπαλες δυνάμεις δεν είναι μεγαλύτερη από 500 μέτρα. Όμως η μάχη δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα γιατί διακόπηκελόγω της νύχτας.
Κατά το ξημέρωμα το 10ο Πεζικό Σύνταγμα ανάλαβε την επίθεση στο χωριό Γλύκοβο που λόγω της θέσης του ήταν φυσικό οχυρό με ισχυρές εχθρικές δυνάμεις. Έτσι λοιπόν το Σύνταγμα επιτέθηκε στις 07:30 με εφτά λόχους στην πρώτη γραμμή και πέντε λόχους για υποστήριξη. Η επίθεση κράτησε ολόκληρη την ημέρα μέχρι που το ηρωικό σύνταγμα μετά από πεισματώδη μάχη κατάφερε στις 16:00 να εισέλθει στα υψώματα του Γλυκόβου.
Στις 17:00 οι επιτιθέμενοι λόχοι πραγματοποίησαν την τελειωτική τους έφοδο για να γίνουν τελικά στις 18:00 νικητές αυτής της μάχης.
Η παραπάνω μάχη ήταν το βάπτισμα του πυρός για τους άντρες του Συντάγματος οι οποίοι όμως έδειξαν ανδρεία, αυτοθυσία και ορμητικότητα ακολουθώντας το παράδειγμα των ηγητόρων τους.
Σε αυτή την πραγματικά σφοδρή μάχη σκοτώθηκε ο υπολοχαγός του 4ου λόχου Πούλος Κωνσταντίνος ο οποίος ήταν και ο πρώτος νεκρός του Συντάγματος. Απεβίωσε μετά από σοβαρό τραυματισμό και ο λοχαγός του 5ου λόχου Μπίνας Γεώργιος.

Αναφέρονται παρακάτω οι τραυματίες τους οποίους έχει κατονομάσει ο Διοικητής του 10ου λόχου Σπυρίδων Βασιλάς:

1) Ταγματάρχης Γκίλλιος Γεράσιμος
2) Λοχαγός Γρίβας Γεώργιος
3) Επιλοχίας Κατωπόδης Φ.
4) Λοχίας Γεωργογιάννης Ι.
5) Δεκανέας Κομπολίτης Ευστ.
6) Στρ Γραμμένος Δ.
7) Στρ Χαρτοφύλακας Α.
8) Στρ Μπούκας Γ.
9) Στρ Αρμένης Αλεξ.
10) Στρ Κομιανός Σ.
11) Στρ Λαβράνος Ν.
12) Στρ Δόνας Δ.
13) Στρ Μόσχος Αριστ.
14) Στρ Λάσκαρης Μιχ.
15) Στρ Ρουβάς Σ.
16) Στρ Χονδρογιάννης Γ.
17) Στρ Βλάχος Επαμ.

Οι μάχες είναι πια σκληρές και φονικές αλλά ο εχθρός πρέπει να διαλυθεί με οποιοδήποτε κόστος, έτσι λοιπόν ο Αρχηγός της Ελληνικής Στρατιάς διέταξε τον ελιγμό των Μεραρχιών και την περικύκλωση των Τούρκικων δυνάμεων.
Στο παραπάνω σχέδιο η ΙΙΙ Μεραρχία ξεκινάει μια εσπευσμένη πορεία προς καταδίωξη του εχθρού. Το Σύνταγμα αποχωρεί από το Γλύκοβο μετά από την χορήγηση πυρομαχικών που δέχεται και ακολουθάει την Μεραρχία στην οποία ανήκει.
Στις 12:00 ξεκινάει η πορεία και συνεχίζεται ακόμα και τη νύχτα υπό βροχή μέχρι που φτάσανε τα μεσάνυχτα στο χωριό Λαζαράδες και ξεκουράστηκαν μεχρι τις 04:00 όπου και ξεκίνησαν για να καταλήξουν στις 12:00 στα Σέρβια.
Στις 12 του Οκτωβρίου επισκεύασαν τη γέφυρα του Αλιάκμωνα για να την διασχίσουν την επόμενη μέρα με κατάληξη το χωριό Τσιτσιλέρ το απόγευμα.
Στις 14 του μηνός ξεκίνησαν στις 07:00 για το χωριό Τσερεκλή όπου έφτασαν και εκεί απόγευμα περπατώντας μέσα στην παγωνιά.
Την επόμενη μέρα έφυγαν από το Τσερεκλή στις 07:00 για να φτάσουν στους Μύλους το απόγευμα.
Στις 16 του Οκτωβρίου πέρασαν μέσα από τη Βέρροια περπατώντας 14 ώρες και εγκαταστάθηκαν στο χωριό Ζούλα όπου έμειναν και την επόμενη μέρα για να συνεχίσει το Σύνταγμα την πορεία του μέχρι τα Γιαννιτσά όπου εκεί θα δίνονταν μια πολύ σοβαρή μάχη.

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΓΙΑΝΙΤΣΩΝ

Η ΙΙΙ Μεραρχία ήτανε στην πρώτη γραμμή της μάχης αυτής και είχε αναπτυχθεί από την προηγούμενη μέρα με άξονα κατευθύνσεως τον δρόμο έξω από τα Γιαννιτσά.
Στις 20 Οκτωβρίου στις 05:00 το Σύνταγμα άρχισε να βάλλεται από το εχθρικό πυροβολικό αλλά όμως συνέχισε να προχωρά με την κάλυψη του πυροβολικού της Μεραρχίας. Το Σύνταγμα κάνοντας επίθεση και 3 τάγματα πίσω για την κάλυψή του
ατάφερε στις 14:00 να φτάσει έξω από την πόλη με αυτοθυσία των αντρών του αφού χρειάστηκε να πολεμήσουν μέσα σε βάλτους και σε χαράδρες.
Οι άντρες του Συντάγματος έδειξαν πρωτοφανή ανδρεία όπου ο ίδιος ο Διοικητής της Μεραρχίας τους έδωσε τα εγκάρδιά του συγχαρητήρια για την γενναία συμπεριφορά τους και τους παρουσίασε σαν παράδειγμα προ μίμηση.
Στις 14:15 λόχοι του συντάγματος εισήλθαν στην πόλη για να εμποδίσουν τυχών αντεκδικήσεις κατά των Οθωμανών κατοίκων και για την τήρηση της τάξης στην πόλη. Οι καιρικές συνθήκες ήτανε πολύ άσχημες λόγω ασταμάτητης βροχής. Τελικά ολόκληρο το Σύνταγμα στις 19:30 έφτασε στο Τσιφλίκι Κιρκαλόβου όπου και διανυκτέρευσε. Εκεί παρέμειναν όλη την επόμενη μέρα και στις 21 Οκτωβρίου στις 07:00 ξεκίνησαν για το Κλειτσί στον ποταμό Αξιό όπου και έφτασαν μετά από πεντάωρη πορεία. Από εκεί αναχώρησαν στις 25 Οκτωβρίου κάτω από ασταμάτητη βροχή για να φτάσουν στο Δουρμουκλί και για να χρησιμοποιηθούν ως
εμπροσθοφυλακή.
Στις 26 Οκτωβρίου στις 15:00 έχουμε το ιστορικό γεγονός της παράδοσης της Θεσσαλονίκης από τον Αρχιστράτηγο Ταχσίν Πασσά και αμέσως μετά την είσοδο του Ελληνικού στρατού στην πόλη. Την επόμενη μέρα το Σύνταγμα παρέμεινε στο χωριό Αρακλί και στρατοπέδευσε μέχρι τις 30 του μηνός.

ΜΕΤΑΣΤΑΘΜΕΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Η ΙΙΙ Μεραρχία διατάχθηκε να ενισχύσει την V Μεραρχία στην τοποθεσία Σόροβιτς, έτσι το Σύνταγμα αναχώρησε στις 30 Οκτωβρίου από το Αρακλί και μετά από πεντάωρη πορεία έφτασε στο Τοψί και ακολούθως την επόμενη μέρα με ολοήμερη επίπονη πορεία κατέληξαν το βράδυ στο Βάλιδτζαν.
Στις 1 Νοεμβρίου ξανά με πολύωρη πορεία έφτασαν το βράδυ στη Σφετεκλή και την επόμενη μέρα μετάβηκαν και στρατοπέδευσαν στα Βοδενά.
Στις 3 Νοεμβρίου αναχώρησαν με κατεύθυνση το Τέχοβο στο όρος Νίσσο με μια μικρή ανάπαυση το μεσημέρι στο σιδηροδρομικό σταθμό στη Βλάδοβα. Εκεί πραγματοποιήθηκε επίθεση από εχθρικά τμήματα προς Ελληνικά τμήματα τα οποία αντικαταστάθηκαν στις 16:30 από το 3ο Τάγμα του Συντάγματος θπό ασταμάτητους πυροβολισμούς από τον εχθρό. Την επόμενη μέρα από το πρωί ο εχθρός επιτέθηκε σφοδρά στο 3ο Τάγμα και η μάχη κράτησε μέχρι τις 12:00 όπου οι λόχοι επιτέθηκαν δια της λόγχης και έτρεψαν τον εχθρό σε άτακτη φυγή.
Στις 5 Νοεμβρίου το Σύνταγμα με εξαντλητική πορεία και κάτω από ασταμάτητη βροχή κατευθύνθηκε στο Οσλόπ όπου και στρατοπέδευσε για να καταλήξουν την επόμενη στις 15:00 στην Κορνίκοβα. Το επόμενο πρωί με εξαντλητική πορεία για άλλη μια φορά και κάτω υπό βροχή και ενώ οι άντρες χρειάστηκε μέχρι και να κολυμπήσουν στον Βόρβορο έφτασαν τελικά το βράδυ στο καμένο χωριό Εξίσουι και την επόμενη μέρα το Σύνταγμα κατευθύνθηκε με πορεία στο Ζελενίτσι όπου και στρατοπέδευσε για δυο μέρες.
Στις 11 Νοεμβρίου μετά από επίπονη πορεία πάνω στα βουνά έφτασαν τελικά στις 21:00 στην Ζαγωρίτσαινα. Η συνολική απόσταση που είχε διανύσει το Σύνταγμα ήταν πάνω από 220 χλμ.
Στο σημείο αυτό έχουμε το γεγονός της απελευθερώσεως της Καστοριάς που όταν εμφανίστηκε η Ελληνική δύναμη ο εχθρός εγκατέλειψε την πόλη άτακτα και χωρίς αντίσταση. Εκεί έμειναν οι δυνάμεις της Μεραρχίας μέχρι τις 30 Νοεμβρίου όπου και δόθηκε διαταγή να κατευθυνθούν στα στενά του Μοραύα στο όρος Γράμμος με εμπροσθοφυλακή το Σύνταγμα και μια ορεινή πυροβολαρχία.
Στις 4 Δεκεμβρίου το Σύνταγμα κατέληξε στο χωριό Νοβοσέλο και στρατοπέδευσε ενώ οι καιρικές συνθήκες ήταν ακραίες λόγω χιονιού.
Στις 5 Δεκεμβρίου έχουμε την επίθεση της Μεραρχίας προς το χωριό Πολόσκα με πλαγιοφυλακή σε απόσταση 1500 μέτρων το 1ο Τάγμα του Συντάγματος το οποίο δέχτηκε επίθεση στον ποταμό Δεβόλ δίπλα από το χωριό Ντόμπριακ. Το Τάγμα αντεπιτέθηκε με τον 3ο και 4ο λόχο και η μάχη ήτανε σφοδρή ενώ ο 1ος και 2ος λόχος κάλυψαν τους άλλους λόχους από το χωριό Μπράτζανι αλλά ο εχθρός τους κύκλωσε επικίνδυνα με αρχηγό τον περιβόητο λήσταρχο Σαλή Μπούτκα που ήταν ο τρόμος των Χριστιανών της περιοχής. Ο 1ος λόχος δίνοντας μάχη μέχρι τις 15:30 απέκρουσε δια της λόγχης πολλές επιθέσεις του εχθρού ενώ όλο το Τάγμα δέχονταν συνεχείς ριπές από το εχθρικό πεζικό και πυροβολικό και αναγκάσθηκε να αναφέρει στον Διοικητή της Μεραρχίας ότι βρίσκεται σε δεινή θέση. Τότε το πυροβολικό υποστήριξε τον αγώνα του Τάγματος με αποτέλεσμα την άμεση υποχώρηση του εχθρού.
Το Τάγμα επέστρεψε στις 16:30 με πάρα πολλές απώλειες. Οι άντρες που μας δίνει ο Σπυρίδων Βασιλάς Διοικητής του 1ου Τάγματος είναι οι εξής:

1) Στρ Χειμαριός Κ.
2) Στρ Γραμμένος Χρήστος.

Τεθέντες εκτός μάχης

1) Στρ Παντελιός Ν.
2) Στρ Κοντοσώρος Α.
3) Στρ Μεσημέρης Β.
4) Στρ Σαούλης Κ.
5) Στρ Πάγκαλος Ι.
6) Στρ Κληρονόμος Αλ.
7) Στρ Γκογκάκης Ν.
8) Στρ Χειμαριός Γ.
9) Στρ Φακιολάς Αλ.

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ

Στις 21 Φεβρουαρίου παραδόθηκε η πόλη των Ιωαννίνων στον Ελληνικό Στρατό και ο εχθρός κατευθύνθηκε στο Βεράτι με επί κεφαλής τον Τζεβίτ Πασσά. Το Σύνταγμα χρησιμοποιήθηκε ως προφυλακή προς Μεσογέφυρα στην Πρεμετή Ιωαννίνων.
Ο εχθρός αφού εγκατέλειψε την πόλη κατέλαβε την Κλεισούρα και στις 1 Μαρτίου η Μεραρχία επιτέθηκε στις δυνάμεις του Τζεβίτ Πασσά.
Στις 11:30 το Σύνταγμα διατάχθηκε να αποκλείσει τον εχθρό για να μην μπορεί να ξεφύγει υποχωρώντας προς την Αλβανία. Όμως όταν ο Τούρκικος στρατός αποδεκατίστηκε από την Ελληνική επίθεση υποχώρησε και κατάφερε να μπει στην Αλβανία.
Το Σύνταγμα στρατοπέδευσε στην προκεχωρημένη γραμμή της Κλεισούρας μέχρι στις 21 Μαρτίου ενώ το 3ο Τάγμα σχημάτισε προκάλυψη στο χωριό Μπετουκιάσα, δεξιά στον Αώο ποταμό.

ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΛΛΑ

Στις 22 Μαρτίου μετά από εξάωρη πορεία το Σύνταγμα έφτασε στην Πρεμετή και την επόμενη μέρα μετά από δεκάωρη πορεία έφτασε στο Περάτι.
Στις 24 Μαρτίου μετά από τετράωρη πορεία έφτασε στο Λιασκοβίκι και την επόμενη μέρα μετά από πεντάωρη πορεία έφτασε στην Ράντενα.
Στις 26 Μαρτίου μετά από δεκάωρη πορεία υπό βροχή έφτασαν στην Μπόροβα όπου και στρατοπέδευσαν ενώ το χιόνι και το κρύο ήταν ανυπόφορο.
Στις 28 Μαρτίου μετά από δωδεκάωρη πορεία υπό ασταμάτητη βροχή και ενώ χρειάστηκε να κολυμπήσουν ξανά στο Βόρβορο και την Ιλύν έφτασαν στο Καφζέζι.
Την επόμενη μέρα έφτασαν στο Φλιώκι μετά από οκτάωρη πορεία και χρειάστηκε να κολυμπήσουν ξανά μέσα σε έναν ποταμό για να περάσουν απέναντι. Την επόμενη μέρα πάλι στρατοπέδευσαν στο Δρένοβο μετά από τετράωρη πορεία όπου και παρέμειναν για δυο μέρες.
Στις 1 Απριλίου έφτασαν στην Κορυτσά μετά από τετράωρη πορεία μέσα σε ασταμάτητη χιονόπτωση και την επόμενη μέρα μετά από πέντε ώρες πορεία σε αντίξοες καιρικές συνθήκες έφτασαν στην Μπίλιστα.
Στις 3 Απριλίου μετά από πεντάωρη πορεία μέσα σε δριμύ ψύχος και χιονόπτωση έφτασαν στο Βάμπελι και την επόμενη μέρα μετά από δύωρη πορεία έφτασαν στο χωριό Σιμαρδέσι στην Μπρέσνιτσα.
Στις 5 Απριλίου περπάτησαν για τέσσερεις ώρες μέσα από Βουλγαρικά χωριά και την επόμενη μέρα μετά από εφτάωρη πορεία στρατοπέδευσαν στην Ερμέντσκα.
Στις 7 Απριλίου μετά από πεντάωρη πορεία το 1ο και 3ο Τάγμα έφτασε στο Κουτσόβεν ενώ το 2ο παράμεινε στην Φλώρινα όπου και στρατοπέδευσαν.
Στις 10 Απριλίου το Σύνταγμα συγκεντρώθηκε στο σιδηροδρομικό σταθμό Φλώρινας στο χωριό Μπεσόσνιτσα όπου την επόμενη μέρα επιβιβάστηκε στο τρένο στις 13:30 για να αποβιβαστεί στις 22:00 στο Βερδικόπ όπου και στρατοπέδευσε.
Στις 11 Απριλίου μετά από πεντάωρη πορεία έφτασαν στα Γιαννιτσά για τρίτη φορά όπου και στρατοπέδευσαν έξω από την πόλη.

ΜΕΤΑΣΤΑΘΜΕΥΣΗ ΤΗΣ ΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Στις 27 Απριλίου το Σύνταγμα στρατοπέδευσε στο Βαθύλακο όπου και παρέμεινε μέχρι στις 19 Ιουνίου όπου ο Ελληνικός στρατός επιτέθηκε κατά των Βουλγάρων οι οποίοι είχαν ισχυρές δυνάμεις στο Κιλκίς και ετοίμαζαν επίθεση προς την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Στις 19 Ιουνίου ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες στις 08:00 στην τοποθεσία Αβρέτ-Ισσάρ και η Μεραρχία είχε υπ’ ευθύνη της την αριστερή άκρη άκρη της επίθεσης με σκοπό το παλαιό φρούριο. Το Σύνταγμα επιτέθηκε από τα αριστερά με την κάλυψη του πυροβολικού που απαντούσε στις επίμονες εχθρικές ρυπές με αποτέλεσμα το μεσημέρι να μάχεται το Σύνταγμα μέσα σε καιόμενο χώρο γιατί είχαν πάρει φωτιά χόρτα και καλύβες και υπήρχε ανεξέλεγκτη πυρκαϊά. Ήτανε φρικτή στιγμή για το Σύνταγμα γιατί οι άντρες μάχονταν σε καιόμενο έδαφος και τα άλογα καίγονταν ζωντανά και αναφλέγονταν οι οβίδες από μόνες τους και γίνονταν συνέχεια εκρήξεις.
Τελικά κατάφερε το Σύνταγμα να αναχαιτίσει τον εχθρό και στις 16:00 κυρίευσε το
φρούριο όπου και στρατοπέδευσε.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ

Η ΙΙΙ Μεραρχία έλαβε μέρος στην επίθεση κατά του Κιλκίς από την αριστερή μεριά της επιθετικής παράταξης έχοντας παραδίπλα της στα αριστερά της την Ταξιαρχία Ιππικού. Στις 20 Ιουνίου στις 07:30 η Μεραρχία έκανε προέλαση από το Αβρέτ-Ισσάρ προς το Κιλκίς διαθέτοντας το 10ο και το 12ο Σύνταγμα Πεζικού για την πρώτη γραμμή της μάχης αφήνοντας πίσω για εφεδρεία το 6ο Σύνταγμα.
Στις 09:00 ξεκίνησε σφοδρή μάχη με τα αντίπαλα πυροβολικά να βάλλουν ασταμάτητα. Το 10ο Σύνταγμα ξεκίνησε από το φρούριο Αβρέτ-Ισάρ σε ευρεία διπλή φάλαγγα αλλά όταν εισήλθε στην φονική ζώνη του εχθρικού πυροβολικού τότε υπέστη μεγάλη καταστροφή και με αστραπιαίες κινήσεις οι άντρες ακολουθώντας τους ηγήτορές τους αντεπιτέθηκαν βάλλοντας προς τον εχθρό. Η μάχη ήταν σκληρή και άνιση όμως το Σύνταγμα συνέχισε να αντιμετωπίζει την εχθρική πυροβολαρχία μέχρι που στις 16:00 η Μεραρχία απέστειλε ενισχύσεις και ακολούθως στις 17:00 το Μεραρχιακό πυροβολικό έβαλλε κατά του εχθρού με αποτέλεσμα οι Βούλγαροι να διαφύγουν άτακτα και διασπαρμένα έχοντας πολλές απώλειες. Όμως και πάλι στις 19:15 από το ύψωμα του Κιλκίς άλλη μια εχθρική πυροβολαρχία άρχισε να βάλλει κατά του Συντάγματος χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η μάχη σταμάτησε λόγω της νύχτας αλλά το Σύνταγμα ήταν σε αυξημένη επιφυλακή.
Στις 21 Ιουνίου από τα ξημερώματα το Σύνταγμα είναι σε αναμονή μέχρι που στις 11:30 επιτέθηκε προς τον εχθρό και μετά από δυο ώρες εισήλθε στο χωριό Γιαννές ενώ υποχώρησε ο εχθρικός όγκος ο οποίος αποτελειώθηκε από το πυροβολικό με τη συνδρομή του Συντάγματος του οποίου οι άντρες είχαν αναλάβει ρόλο πυροβολιτή.
Τότε ο εχθρικός στρατός εγκαταστάθηκε στη Δοϊράνη όπου από εκεί θα έκανε έφοδο σε όλη τη Μεραρχία.
Η ΙΙΙ Μεραρχία μετά από εξάωρη επίπονη πορεία σταμάτησε για ανάπαυση στο σιδηροδρομικό σταθμό και εκεί σε ανύποπτο χρόνο το εχθρικό πυροβολικό άρχισε να βάλλει κατά παντού. Τότε επικράτησε μεγάλη σύγχυση και αμηχανία. Μόνο το 10ο Σύνταγμα παρέμεινε παραδειγματικά ψύχραιμο και ταχύτατα οργανώθηκε σε θέση μάχης. Στις 15:00 άρχισε μονομαχία ανάμεσα στα αντίπαλα πυροβολικά μέχρι που νύχτωσε.
Στις 05:00 το Σύνταγμα διατέθηκε ως στήριγμα των υπολοίπων Συνταγμάτων της Μεραρχίας που μάχονταν και στις 12:45 καταδίωξε δια της λόγχης τα υποχωρούντα πια εχθρικά τμήματα μέχρι τις 14:00 που τελικά ο εχθρός εγκατέλειψε την Δοϊράνη και κατατροπώθηκε εν συνεχεία από το πυροβολικό.

ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΤΗΣ ΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ

Στις 24 Ιουνίου στις 04:30 το Σύνταγμα προπορεύονταν της Μεραρχίας και έξω από τη Δοϊράνη δέχτηκε εχθρικά πυρά και ανταπάντησε σε μια μάχη που κράτησε μέχρι τις 17:00 χωρίς αποτέλεσμα λόγω της νύχτας.
Την επόμενη μέρα στις 08:00 το Σύνταγμα αναπτύχθηκε σε θέση μάχης ενώ από το όρος Μπέλες έβαλλε το εχθρικό πυροβολικό. Το 1ο Τάγμα δεν είχε άλλη διαφυγή από το να περάσει μέσα από το δάσος που υπέστη πολλές απώλειες γιατί εγκλωβίστηκε μέσα στα παραδομένα στη φωτιά δέντρα. Όμως όταν διέφυγαν από το δάσος έκαναν έφοδο αναγκάζοντας τον εχθρό να εγκαταλείψει τις θέσεις του μέχρι που στις 16:00 οι Βούλγαροι άρχισαν να υποχωρούν και τελικά στις 17:30 διέφυγαν άτακτα εγκαταλείποντας το πεδίο της μάχης ενώ το Σύνταγμα τους σφυροκοπούσε χωρίς έλεος μέχρι που στις 19:00 διακόπηκε η μάχη. Στις 29 Ιουνίου στις 09:00 το Σύνταγμα ξεκίνησε πορεία για να καταλήξει στις 16:00 στην Στρώμνιτσα.
Ένα αναπάντεχο όμως γεγονός κλόνισε το ηθικό των αντρών του Συντάγματος αφού σημειώθηκαν έντεκα κρούσματα χολέρας.
Στις 5 Ιουλίου το Σύνταγμα ξεκίνησε στις 05:30 ως εμπροσθοφυλακή της Μεραρχίας και ενεπλάκη στα υψώματα Τζουμά με τον εχθρό σε μια μάχη που κράτησε μέχρι τις 16:00 όπου και ο εχθρός εγκατέλειψε τις θέσεις του και υποχώρησε προς Ρόμποβο – Ομιλιάνο – Πέτσοβο.
Στις 6 Ιουλίου αποφασίστηκε γενική επίθεση στα παραπάνω χωριά και το Σύνταγμα αποτελούσε την εφεδρική δύναμη της Μεραρχίας και όλες οι δυνάμεις ήταν σε γενική επιφυλακή μέχρι τις 04:00 τα ξημερώματα που άρχισε η επίθεση.
Στις 8 Ιουλίου το 3ο Τάγμα υπό το λοχαγό Αρ. Χασαπίδη με αιφνιδιαστική επίθεση έπληξε εχθρικά τμήματα μέσα στα χαρακώματά τους.
Στις 18 Ιουλίου υπογράφηκε πενθήμερος ανακωχή και στις 23 νέα τριήμερος ανακωχή.
Στις 27 Ιουλίου υπογράφτηκε η προκαταρκτική και στις 28 στις 10:30 η οριστική ειρήνη με τα σύνορα της νέας Ελλάδας.

ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ

Στις 1 Αυγούστου συγκεντρώθηκε η Μεραρχία και μαζί το Σύνταγμα στο Πέτσοβο και στις 2 ξεκίνησαν για Σούκ-Λάκκα.
Στις 3 Αυγούστου έφτασαν στην Στρώμνιτσα όπου οι κάτοικοι μαζί με τους ιερείς και όλα τους τα ιερά κειμήλια εγκατέλειψαν την γενέτειρα γη τους και ακολούθησαν την Μεραρχία στο Κιλκίς όπου και εγκαταστάθηκαν. Ήταν πολύ συγκινητικό θέαμα μέχρι δακρύων.
Στις 4 Αυγούστου έφτασαν στο Κουστούρινο και στις 5 στα Στενά Δεδελή.
Στις 6 Αυγούστου έφτασαν στη Δοϊράνη και στις 7 στο χωριό Χέρσοβο.
Στις 8 Αυγούστου έφτασαν στο Κιλκίς όπου και στρατοπέδευσαν μέχρι στις 25 Σεπτεμβρίου.
Στις 25 Σεπτεμβρίου το Σύνταγμα έφτασε στην Δράμα τα μεσάνυχτα με το τρένο και στις 26 έφτασε στους Μύλους.
Στις 27 Σεπτεμβρίου μετά από πορεία έφτασε στην Καβάλα όπου και στρατοπέδευσε εκεί μέχρι τα τέλη του Οκτωβρίου.
Στα μέσα του μήνα Νοεμβρίου διατάχθηκε το Σύνταγμα να επιστρέψει στην έδρα του και έτσι το 10ο Πεζικό Σύνταγμα επανήλθε στην Κέρκυρα στις 27 Νοεμβρίου. Από την Κέρκυρα κατάγονταν όλοι οι άντρες του Συντάγματος οι οποίοι είχαν εμπνευστεί από τα συναισθήματα:
1) Της πίστης προς τη θρησκεία
2) Του πατριωτισμού με την ιδέα της μεγάλης πατρίδος
3) Της στρατιωτικής τιμής
4) Φιλοτιμίας, δόξης, συνασπισμού
5) Πεποιθήσεως προς τον αρχηγό τους
6) Συντέλεσαν στο να μεγαλώσει και να δοξασθεί η πατρίδα τους

ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ

Η είδηση ότι επιστρέφει το Σύνταγμα στην Κέρκυρα διαδόθηκε στην πόλη αλλά και σε όλο το νησί με ανακοινώσεις του Δήμου και των τοπικών εφημερίδων και ηλέκτρισε όλο τον Κερκυραϊκό λαό που με αγωνία περίμενε να αγκαλιάσει τους γενναίους νικητές και να τους δείξει το θαυμασμό του. Η Δημοτική Αρχή Κερκυραίων προέβη στις κατάλληλες ενέργειες για να γίνει η υποδοχή όσο το δυνατόν μεγαλοπρεπέστερη και ψήφισε κονδύλια δαπανών για το σημαιοστολισμό της πόλης και κατάρτισε επιτροπή για τον εορτασμό της υποδοχής. Ακόμα το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 11 Νοεμβρίου να ονομασθεί η πλατεία της προκυμαίας ως «Πλατεία 10ου Πεζικού Συντάγματος» και ακόμα αποφάσισε να στέψει τη Σημαία του Συντάγματος με ασημένιο στεφάνι και να προσφέρει τιμητικό σπαθί στον πρώην Διοικητή του κατά τους πολέμους Υποστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα και να τον ανακηρύξουν Επίτιμο Δημότη Κερκυραίων.
Από την παραμονή της άφιξης του Συντάγματος ολόκληρη η πόλη ήτανε επί ποδός και όλος ο κόσμος συγκεντρώνονταν στα διάφορα σημεία της πόλης για να παρακολουθήσουν το στολισμό με δάφνες, με θυρεούς, σημαίες και την ανέγερση θριαμβευτικών αψίδων στους δρόμους από τους οποίους θα παρήλαυνε το νικηφόρο Σύνταγμα.
Στις 27 Νοεμβρίου στις 07:00 ο σηματογράφος της ακροπόλεως σημείωσε την εμφάνιση των πλοίων στον ορίζοντα.
Παρά τη επίμονη και δυνατή βροχή ολόκληρη η πόλη βρέθηκε επί ποδός και οι δυο φιλαρμονικές παρήλαυναν στους σημαιοστολισμένους δρόμους παιανίζοντας το εωθινόν.
Σε πολύ λίγη ώρα η απόσταση από τα ανάκτορα μέχρι και το νέο φρούριο κατακλείστηκε από τα πλήθη ανεξαρτήτου τάξης και ηλικίας που αδιαφορούσαν για τις άσχημες καιρικές συνθήκες και εκδήλωναν με οποιονδήποτε τρόπο το θαυμασμό τους προς τους Κερκυραίους πολεμιστές.
Μετά από λίγο με επί κεφαλής τις Φιλαρμονικές έφτασαν τα διάφορα σωματεία με τις σημαίες τους καταλαμβάνοντας και τον ελάχιστο χώρο που είχε απομείνει ελεύθερος στην πλατεία της προκυμαίας και όλος ο κόσμος μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον ζητωκραύγαζε συνεχώς.
Στους επίσημους βρίσκονταν η Δημοτική Αρχή, ο Νομάρχης, ο Σεβ. Μητροπολίτης και άλλοι διάφοροι.
Στις 08:00 τα πλοία αγκυροβόλησαν και άρχισε η αποβίβαση στις λέμβους τις οποίες προσέφεραν αφιλοκερδώς οι φιλότιμοι ιδιοκτήτες τους.
Όταν αποβιβάστηκαν τα πρώτα τμήματα άρχισαν να εκτυλίσσονται συγκινητικές σκηνές οι οποίες διαδέχονταν η μία την άλλη όσο διαρκούσε η αποβίβαση και των υπολοίπων τμημάτων. Οι στρατιώτες έτρεχαν με τρεμμάμενα χείλη και βουρκωμένα μάτια για να δεχτούν τα φιλιά των συγγενών και των φίλων τους αψηφώντας την βροχή.
Αμέσως μετά σχηματίσθηκε μια επιβλητική σε όγκο παρέλαση με επί κεφαλής τις Φιλαρμονικές που παιάνιζαν διάφορα θούρια, πίσω το Σύνταγμα που ακολουθούσε ανεβαίνοντας στην Σπιανάδα διασχίζοντας τις οδούς «Αγίου Αντωνίου» και «Νικηφόρου Θεοτόκη» όπου και εκεί τελικά παρατάχθηκε.
Σε όλη τη διαδρομή ο κόσμος από τα παράθυρα δημιούργησε δεύτερη βροχή ρίχνοντας άνθη, φύλλα δάφνης και ζαχαρωτά.
Μπροστά από το παραταγμένο Σύνταγμα σχηματίστηκε γύρω από τη σημαία του τιμητικό τετράγωνο από τις σημαίες των Κερκυραϊκών σωματείων και μέσα στο γενικό ενθουσιασμό ο Δήμαρχος Κερκυραίων κ. Δημ. Κόλλας απευθύνθηκε στους άντρες λέγοντας τα ακόλουθα:

«Παιδιά μου ένδοξα και τιμημένα.
Ο αδελφικός ασπασμός, τον οποίο δίνω προς το γενναίο Διοικητή σας, είναι το γλυκοφίλημα της μάνας, ο θερμός ασπασμός της λατρευτής μας Κέρκυρας, τον οποίο στην επιστροφή σας σήμερα σας δίνει μέσα από εμένα, ενθουσιασμένη για τα μεγαλουργήματά σας, υπερήφανη για τον ηρωισμό σας, ευγνωμονούσα για τις μεγάλες σας θυσίες.
Συνοδευμένοι από την ευλογία της θρησκείας μας, τη βοήθεια Του Θεού και του Προστάτη του νησιού μας, και την ευχή των συμπολιτών σας, φύγατε προ 14 μηνών, πρόθυμοι της πατρίδας υπερασπιστές και γυρίζετε σήμερα ελευθερωτές δοξασμένοι.
Κατά το μικρό διάστημα της εκστρατείας, εργαστήκατε υπεράνθρωπα σε δυο πολέμους, για το μεγαλείο της πατρίδας και επανερχόμενοι σήμερα στην αγκαλιά μας, φέρνετε μαζί σας τον ενθουσιασμό και την ευγνωμοσύνη του Πανελληνίου και το θαυμασμό του κόσμου όλου. Τιμημένοι στρατιώτες του γενναίου αρχηγού σας Αναστασίου Παπούλα και των ανδρείων Αξιωματικών του ηρωικού Συντάγματός σας, αναδείξατε θριαμβευτικά την Κερκυρα’ι’κή ανδρεία,
τιμώντας και όλη την Πατρίδα.
Στεφανωμένη με τη δάφνη της Νίκης, μας ξαναφέρνετε την ένδοξη Σημαία του Κερκυρα’ι’κού Συντάγματος, Σώματος ηρωικού της ενθουσιώδους και πειθαρχικής τρίτης Μεραρχίας, την οποία και ο Δήμος Κερκυραίων ευγνωμονώντας, την στεφάνωσε σήμερα με ασημένιο δάφνινο στεφάνι και επανέρχεστε στην ιδιαίτερή σας Πατρίδα με το μέτωπο γεμάτο υπερηφάνεια, και είστε δίκαια υπερήφανοι, γιατί από τους αγώνες σας και τον ηρωισμό σας, μεγαλώσατε την Πατρίδα μας, λαμπρύνατε μαζί με τον υπόλοιπο στρατό με χρυσές σελίδες την νεότερή μας ιστορία, διδάξατε τον κόσμο, πως οι Έλληνες μάχονται υπέρ Πατρίδος και πως οι Κερκυραίοι πεθαίνουν με το τραγούδι στο στόμα. Ήταν η εκδήλωση της Κερκυρα’ι’κής γενναιότητας που είναι προς την Πατρίδα το υπέρτατο καθήκον και μπροστά στο θάνατο τραγουδάει σαν αηδόνι.
Το έργο όλων εκείνων, οι οποίοι συγκροτούν τις πολεμικές δυνάμεις της χώρας, το έργο του μεγάλου Στρατηλάτη και Ελευθερωτή Βασιλέα, υπήρξε μέγιστο, η σημερινή μέρα δε, ημέρα χαράς μεν και αγαλλίασης για την επιστροφή σας, αιωνίου όμως και ιερού μνημόσυνου για εκείνους, οι οποίοι δεν γύρισαν σήμερα μαζί σας, αποτελώντας ιστορικό γεγονός από τα συγκινητικότερα, θα χρησιμεύσει σαν παράδειγμα για τους μεταγενέστερους, οι οποίοι στο μέλλον, θα ευλογούν πάντα το όνομά σας, θα δοξάζουν την ένδοξή σας Σημαία και θα λατρεύουν τον Μεγάλο Αρχιστράτηγο και Εθνάρχη Βασιλέα.
Ζήτω το 10ο Πεζικό Σύνταγμα
Ζήτω ο Ελευθερωτής Βασιλεύς»

Συνεχείς και έντονες ζητωκραυγές υποδέχτηκαν τις τελευταίες λέξεις του κ. Δημάρχου στον οποίο απάντησε συγκινητικότατα ο Συνταγματάρχης Διοικητής κ. Αλεξανδρής, αναφερόμενος στην Κερκυρα’ι’κή ανδρεία, στους υπέρ της ένωσης αγώνες του επτανησιακού λαού και στην προς την Πατρίδα αφοσίωση των Κερκυραίων μαχητών, τους οποίους θαύμασε από κοντά για την υπομονή τους, την πειθαρχία και την αυταπάρνησή τους.
Αμέσως μετά οι λόχοι με την στεφανωμένη Σημαία κατευθύνθηκαν στους στρατώνες τους ενώ το βρεγμένο πλήθος άρχισε να αποχωρεί μαζί και οι μαθητές με τις σημαίες τους.
Η παραπάνω αυτή λαμπρή γιορτή επισφραγίστηκε το βράδυ με γενική φωταγώγηση των καταστημάτων, των Δημοσίων και Δημοτικών κτιρίων.

ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗ

Οι νεκροί Κερκυραίοι που έπεσαν ένδοξα κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-
1913

ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ

1) Λοχαγός Μπίνας Γεώργιος (Σαραντάπορο 9-10-12)
2) Υπολοχαγος Πούλος Κων/νος ( » 9-10-12)
3) » Μπάκας …. (Κορυτσά Νοέμβριος 1912)

ΟΠΛΙΤΕΣ 1ου Λόχου
1) Δεκανέας Κορακιανίτης Ιωάννης (Κλεισούρα 1912)
2) Στρ Γραμμένος Ιωάννης (Πολίτσα 5-12-12)
3) Στρ Μαυρίκης Σπυρίδων (Κιλκίς 19-6-13)
4) Στρ Χειμαριός Πέτρος (Μπρωτσάνη 1912)
5) Στρ Ζωχιός Ματθαίος (Πρεμετή 1912)
6) Στρ Μούρτος Ιωάννης (Μπέλες 1913)
7) Στρ Κονοφάος Χαράλαμπος (Μπέλες 1913)
8) Στρ Πηλός Γεώργιος (Πέτσοβο 1913)
9) Στρ Κατσαρός Αλέξανδρος (Κορυτσά 13-11-13)
10) Στρ Μπόγδος Ανδρέας (Γιαννιτσά 20-10-12)

ΟΠΛΙΤΕΣ 2ου Λόχου
–

ΟΠΛΙΤΕΣ 3ου Λόχου
1) Δεκανέας Βιδινιώτης Αλέξανδρος (Στενά Μπέλες 28-6-13)
2) Στρ Γουλής Ιωάννης (Κιλκίς 1913)
3) Στρ Αγάθος Ιωάννης (Γιαννιτσά 1912)
4) Στρ Αυλωνίτης Στυλιανός ( Πέτσοβο 1913)
5) Στρ Μουζακίτης Μιχαήλ ( Κιλκίς 21-6-13)

ΟΠΛΙΤΕΣ 4ου Λόχου
1) Λοχίας Μοναστηριώτης Σπυρίδων (Κιλκίς 20-6-13)
2) Στρ Πηγής Σπυρίδων (Πέτσοβο 15-7-13)
3) Στρ Μουζακίτης Σπυρίδων (Καστοριά 1912)

ΟΠΛΙΤΕΣ 5ου Λόχου
1) Λοχίας Αλαμάνος Βασίλειος (Κορυτσά 1912)
2) Στρ Μάζης Ιωάννης (Κιλκίς 20-6-13)
3) Στρ Ρέβης Δημήτριος ( Τζουμαγιά 20-6-13)

ΟΠΛΙΤΕΣ 6ου Λόχου
1) Στρ Χειμαριός Αρσένιος (Πηλίτσα 5-6-12)
2) Στρ Καζιάνης Κων/νος ( Κιλκίς 19-6-13)
3) Στρ Αυλωνίτης Νικόλαος ( Κορυτσά 2-3-12)

ΟΠΛΙΤΕΣ 7ου Λόχου
1) Στρ Βρασσερός Ιωάννης (Κορυτσά 14-10-12)
2) Στρ Κολοβός Ιωάννης ( Σαραντάπορο 9-10-12)

ΟΠΛΙΤΕΣ 8ου Λόχου
1) Στρ Σγούρος Νικηφόρος (Πέτσοβο 1913)
2) Στρ Βάρθης Βασίλειος (Σαραντάπορο 1912)
3) Στρ Σκορδίλης Νικόλαος (Σαραντάπορο 1912)

ΟΠΛΙΤΕΣ 9ου Λόχου
1) Στρ Καββαδίας Γεώργιος (Πέτσοβο 15-7-13)
2) Στρ Χειμαριός Αναστάσιος (Πέτσοβο 15-7-13)
3) Στρ Σελλάς Δημήτριος (Πέτσοβο 16-7-13)

ΟΠΛΙΤΕΣ 10ου Λόχου
1) Λοχίας Πακτήτης Σπυρίδων (Πέτσοβο 19-7-13)

ΟΠΛΙΤΕΣ 11ου Λόχου
–

ΟΠΛΙΤΕΣ 12ου Λόχου
1) Στρ Κούφαλης Ευστάθιος ( Πέτσοβο 16-7-13)
2) Στρ Δενερούς Ευάγγελος (Κιλκίς 1913)
3) Στρ Σαββίνος Αναστάσιος (Κιλκίς 1913)

( ο κατάλογος έχει συμπληρωθεί από τον Συνταγματάρχη πεζικού (ε.α.) Σπυρίδων
Βασιλά ..εν Κερκύρα τη 10 Απριλίου 1930 )

Προς άρση τυχόν παρεξηγήσεων, ο παραπάνω κατάλογος, συμπληρώθηκε με βάση τις σημειώσεις, που ήταν δυνατόν να παράσχει η στρατολογία του 10ου ΣΠ της τότε εποχής. Υπάρχουν νεκροί κερκυραίοι που τότε δεν είχαν συγκεντρωθεί ακόμα τα ονόματά τους. Με βάση μετέπειτα πηγές, το Σύνταγμα επέστρεψε στην Κέρκυρα με απώλειες που υπολογίστηκαν στους 500 άντρες.

Η ΘΥΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

(Μια μετέπειτα πηγή μας αναφέρει το τελευταίο ηρωικό κατόρθωμα του 10ου ΣΠ Κερκύρας)
Το ένδοξο 10ο Σύνταγμα Πεζικού του Ελληνικού Στρατού, πολέμισε και εδόξασε την Κέρκυρα και πρώτο μπήκε στα στενά του Σαραντάπορου, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Η σημαία του, η περίφημη «Σαραντάπορος», φυλάγονταν με καμάρι και σε κάθε επίσημη γιορτή, στόλιζε τον ιστό του Σταυρού, της ακρόπολης του παλαιού ενετικού φρουρίου όπου στρατοπέδευε το σύνταγμα.
Η περίφημη αυτή σημαία, η θρυλική «Σαραντάπορος», σήμερα δεν υπάρχει διότι θυσιάστηκε στον βωμό της πατρίδας.
Οι υπεύθυνοι διοικητές του συντάγματος, έκαψαν τη σημαία στο όρος του Παντοκράτορα το 1941, όταν τα Ιταλικά στρατεύματα, κατέλαβαν την Κέρκυρα, κατά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Όταν υπογράφτηκε η παράδοση τής Κέρκυρα εις τούς Ιταλούς από το Νομάρχη και το φρούραρχο τής φρουράς τής Κέρκυρας, τότε οι αξιωματικοί τού 10ου Πεζικού Συντάγματος έφυγαν από το Παλαιό Ενετικό Φρούριο, παίρνοντας μαζί τους και τη σημαία τού 10ου Πεζικού Συντάγματος, την Περίφημη «Σαραντάπορον» και επήγαν στο όρος τού Παντοκράτορα, στο
οποίο δεν είχαν φτάσει ακόμη οι Ιταλοί. Εκεί συνεδρίασε για τελευταία φορά το στρατιωτικό συμβούλιο και αποφάσισαν να κάψουν σε τελετή τη σημαία τού 10ου Πεζικού Συντάγματος, ώστε να μην πέσει στα χέρια του εχθρού. Πράγμα το οποίο και έπραξαν . Έκαψαν σε τελετή και απέδωσαν για τελευταία φορά, τιμές στην «Σαραντάπορον», την ηρωική σημαία του 10ου συντάγματος .
Μετά αναχώρησαν από τον Παντοκράτορα και επήγαν στην περιοχή τής Λευκίμμης και από εκεί με πλοιάριο, έφυγαν για την Ηγουμενίτσα και από εκεί για την Αθήνα. Ο διοικητής Πολύζος, μετά συμμετείχε στην κυβέρνηση Τσακαλώτου, η οποία αντικατέστησε την εξόριστη στο Κάϊρο, επίσημη Ελληνική Κυβέρνηση, κατά το διάστημα τής Γερμανικής κατοχής.
Μπορεί η Κέρκυρα να παραδόθηκε στους Ιταλούς, όμως το ένδοξο 10ο Πεζικό Σύνταγμα, δεν παραδόθηκε ποτέ. Ο διοικητής του, ο ηρωικός συνταγματάρχης Πολύζος, δεν υπέγραψε ποτέ το κείμενο της παραδόσεως της Κέρκυρας στους Ιταλούς.
Το κείμενο της παραδόσεως, το υπέγραψαν, ο νομάρχης Κερκύρας και ο φρούραρχος και διευθυντής της στρατολογίας. Μόνον αυτοί!!
Το παλαιό ενετικό φρούριο, παρεδόθη στους Ιταλούς, με την οικειοθελή παράδοση της φρουράς του και μόνον.

* *

Έχει τηρηθεί για λόγους σεβασμού, η ορθογραφία και το αρχικό συντακτικό του ημερολογίου.
Η μόνη παρέμβαση που υπάρχει, είναι η μεταφορά του κειμένου στην δημοτική και η μεταγραφή του από 1ο πληθυντικό, σε 3ο πληθυντικό πρόσωπο.

ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗ!!!

 

Νίνος Γεράσιμος του Σπυρίδωνος
Λιαπάδες Κέρκυρα
31 Αυγούστου 2011

 

* * *