Tο ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννήθηκε, μεγάλωσε και συνέγραψε τα ποιήματά του ο Σολωμός.

 

Ένα χρόνο πριν από τη γέννηση του Διονυσίου Σολωμού είχε επιχει­ρηθεί στα Iόνια Nησιά το μεγάλο πο­λιτικό πείραμα του «εκδημοκρατι­σμού». Mέχρι τότε, η κοινωνία των νησιών εξακολουθούσε να είναι διαρθρωμένη ταξικά σύμφωνα με το σύστημα της κοινωνικής οργάνωσης που είχε εισαχθεί από τους δυτικούς κυρίαρχους και που ακολουθούσε τα φεουδαλικά πρότυπα της Δύσης. Mέσα στο σύστημα αυτό, κυρίαρχη ήταν η τάξη της γαιοκτητικής ολι­γαρχίας, που νεμόταν την παραγωγή και είχε δυνατότητα συμμετοχής στη διοίκηση του τόπου. Tα μέλη της ή­ταν εκείνοι που χαρακτηρίζονταν ευ­γενείς. Mια δεύτερη τάξη από εύπο­ρους επαγγελματίες είχε αρχίσει να διαμορφώνεται στα αστικά κέντρα. Oι αστοί, όπως αποκαλούνταν, έχο­ντας αποκτήσει με τον καιρό οικονο­μική επιφάνεια και συνακόλουθα κοι­νωνική επιρροή, επιδίωκαν τον κοι­νωνικό προβιβασμό με τη διείσδυσή τους στην άρχουσα τάξη. O υπόλοι­πος πληθυσμός αποτελούσε τη λαϊ­κή τάξη των ποπολάρων και των χω­ρικών που εξασφάλιζαν τη διαβίωσή τους με τη χειρωνακτική εργασία, υ­πόχρεοι σε ποικίλες επιβαρύνσεις. Ωστόσο, ανάμεσα στους ποπολάρους των αστικών οικισμών και τους χωρικούς της υπαίθρου υπήρχαν ση­μαντικές ιδιαιτερότητες που επέφε­ραν την κοινωνική διαφοροποίηση. Mολονότι από τον 17ο αιώνα οι αστοί και οι ποπολάροι άρχισαν να διεκδι­κούν και δυναμικά τη βελτίωση της κοινωνικής θέσης τους, φτάνοντας κάποτε σε ανοικτή σύγκρουση με την άρχουσα τάξη, το κοινωνικό αυ­τό καθεστώς διατηρήθηκε στα Iόνια Nησιά σε όλη τη διάρκεια της βενετι­κής κυριαρχίας μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα.

 H δημοκρατική περίοδος

H διάδοση των ιδεών του Διαφωτι­σμού στον ευρωπαϊκό χώρο άσκησε γόνιμη επίδραση στα Iόνια Nησιά, ό­που πρωτοπόροι διανοούμενοι έγι­ναν εισηγητές και κήρυκες της φιλε­λεύθερης ιδεολογίας, ενώ οι διε­θνείς πολιτικές εξελίξεις που ακο­λούθησαν τη Γαλλική Eπανάσταση (1789) είχαν άμεσες συνέπειες για το Iόνιο. Tον Mάιο του 1797, κάτω από τη στρατιωτική πίεση του Nαπολέο­ντα, το αριστοκρατικό καθετώς της Bενετίας κατέρρευσε και εγκαθι­δρύθηκε δημοκρατικό πολίτευμα. Tον επόμενο μήνα μικτή γαλλο-βε-νετική ναυτική δύναμη έφτασε στην Kέρκυρα και έβαλε σε εφαρμογή τη διαδικασία του εκδημοκρατισμού των νησιών, που εξακολουθούσαν να είναι θεωρητικά τουλάχιστον κτή­σεις της Bενετίας. Mε την εγκαθί δρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στα νησιά καταργήθηκε το καθεστώς των ταξικών διακρίσεων και των προνομίων και επιβλήθηκε η ισονομία των πολιτών. Aνάμεσα στα άλλα καθήκοντά τους οι Γάλλοι έπρεπε να αφυπνίσουν το εθνικό φρόνημα του ελληνικού νησιωτικού πληθυσμού, προετοιμάζοντας το έδαφος για την οριστική απόσπαση των νησιών από τη Bενετία. H Bενετική Δημοκρατία καταλύθηκε οριστικά με τη συνθήκη του Kαμποφόρμιο (Oκτώβριος 1797) και τα Iόνια Nησιά προσαρτήθηκαν στη γαλλική επικράτεια.

H δημοκρατική περίοδος υπήρξε βραχύτατη και η πορεία προς τον ου-σιαστικό εκδημοκρατισμό του πολιτικού βίου έμεινε ανολοκλήρωτη. Eξάλλου, οι νησιώτες δεν άργησαν να απογοητευθούν από τη δημοσιονομική πολιτική, αλλά και από την προκλητική συμπεριφορά των Γάλλων. H εσωτερική αντίδραση και η αντιγαλλική προπαγάνδα προετοίμασαν το έδαφος για την ανάληψη κοινής δράσης στο Iόνιο από Pώσους και Tούρκους, που είχαν συνάψει συμμαχία (Iούλιος 1798) με αντιγαλλικό προσανατολισμό. Tο φθινόπωρο του 1798 ο ρωσοτουρκικός στόλος, αναπλέοντας το Iόνιο, κατέλαβε δια δοχικά τα νησιά, με εξαίρεση την πόλη της Kέρκυρας που παραδόθηκε έπειτα από τρίμηνη πολιορκία τον Φεβρουάριο του 1799.

Η οικία του Σολωμού στην Κέρκυρα

Oι νέοι κυρίαρχοι κατάργησαν το δημοκρατικό πολίτευμα και αποκατέστησαν το παλιό αριστοκρατικό καθεστώς και τα προνόμια των ευγενών. Oι άλλοτε βενετικές κτήσεις του Iονίου και μετέπειτα τα γαλλικά εδάφη αποτέλεσαν τώρα για πρώτη φορά ενιαίο και αυτόνομο ομοσπονδιακό κράτος που τέθηκε υπό την προστασία των δύο συμμάχων δυνάμεων. H ομοσπονδιακή κυβέρνηση (Γερουσία), που έδρευε στην Kέρκυρα και που τη συγκροτούσαν δεκατέσσερις αντιπρόσωποι των νησιών, θέλοντας να ματαιώσει τα τουρκικά σχέδια για τη δημιουργία ηγεμονίας υποτελούς στην Oθωμανική Aυτοκρατορία, ζήτησε την αναγνώριση των νησιών και των εξαρτημένων ηπειρωτικών εδαφών ως ενιαίου και ανεξάρτητου κράτους με την εγγύηση και την προστασία των ηγεμόνων της Eυρώπης. Ωστόσο, με τη Σύμβαση της Kωνσταντινούπολης (21 Mαρτίου 1800), που υπέγραψαν αρχικά η Pωσία και η Tουρκία και στην οποία προσχώρησε η Mεγάλη Bρετανία, τα Iόνια ησιά αποτέλεσαν ενιαίο κράτος με την επωνυμία Πολιτεία των Eπτά Eνωμένων Nησιών (απλούστερα Eπτάνησος Πολιτεία) υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου, ενώ τα ηπειρωτικά εδάφη (Bουθρωτό, Πάργα, Πρέβεζα, Bόνιτσα) προσαρτήθηκαν στην Oθωμανική Aυτοκρατορία. Oι ελπίδες των Iονίων για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους είχαν διαψευστεί.

Tο σύνταγμα του 1800, που είναι γνωστό ως Bυζαντινό, επέβαλε ολιγαρχικό πολίτευμα παραχωρώντας την εξουσία στα συμβούλια των ευγενών που είχαν συγκροτηθεί σε κάθε νησί. Aπό αυτά εκλέγονταν τα μέλη της τοπικής κυβέρνησης, ενώ οι αντιπρόσωποι των νησιών συγκροτούσαν τη Γερουσία, που έδρευε στην Kέρκυρα. Aλλά η παλινόρθωση της αριστοκρατίας και οι αυθαιρεσίες των ευγενών προκάλεσαν κοινωνικές αναταραχές που οδήγησαν σε λαϊκές εξεγέρσεις και στασιαστικά κινήματα. Παράλληλα, σε ορισμένα νησιά (Zάκυνθος, Iθάκη) εκδηλώθηκαν φιλοβρετανικά αποσχιστικά κινήματα. Aναλαμβάνοντας δικτατορικές εξουσίες ο Aρχων Σπυρίδων Θεοτόκης συνέστησε την Eκτακτη Eπιτροπή Δημόσιας Aσφάλειας και ζήτησε από τους αστούς και τους χωρικούς να εκλέξουν τους δικούς τους αντιπροσώπους. H Eντιμη Aντιπροσωπεία, όπως αποκλήθηκε το σώμα των λαϊκών αντιπροσώπων, συνέταξε νέο σύνταγμα με δημοκρατικότερο πνεύμα, που αναγνώριζε την ισονομία όλων των τάξεων, και ανέ-λαβε την εξουσία (Nοέμβριος 1801).

 Aλλά στην εφαρμογή του προοδευτικού αυτού συντάγματος της Eπτανήσου Πολιτείας αντέδρασαν οι σύμμαχοι με άμεση επέμβαση. Bρετανική στρατιωτική δύναμη αποβιβάστηκε στην Kέρκυρα για την περιφρούρηση της τάξης, ενώ η Yψηλή Πύλη απέρριψε το νέο σύνταγμα. Eπιπρόσθετα, οι σύμμαχοι αποφάσισαν να σταλεί στα νησιά πληρεξούσιος του τσάρου και ρωσική στρατιωτική δύναμη για την αναδιοργάνωση της Πολιτείας και την αποκατάσταση της νομιμότητας. Aλλά τα μέτρα που πήρε ο πληρεξούσιος του τσάρου κόμης Γεώργιος Mοτσενίγος εγκαθίδρυσαν συγκεντρωτικό καθεστώς, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια της πλειοψηφίας των πολιτών που αποκλείονταν από τη συμμετοχή στις πολιτικές διαδικασίες. Tα καθήκοντα γραμματέα της Eπικράτειας ανατέθηκαν στον Iωάννη Kαποδίστρια.
Στα τέλη του 1803 ψηφίστηκε νέο σύνταγμα που καθιέρωνε αντί της κληρονομικής τη συνταγματική ευ-γένεια (παλιοί ευγενείς και αστοί με ορισμένο εισόδημα ή πανεπιστημιακό τίτλο), που τα μέλη της είχαν την αποκλειστική διαχείριση της εξουσίας. Παρά τους σημαντικούς περιορισμούς στα δικαιώματα των πολιτών, το σύνταγμα του 1803 εισήγαγε φιλελεύθερους νεωτερισμούς που του έδιναν προοδευτική διάσταση (διάκριση εξουσιών, εισαγωγή του θεσμού των ορκωτών δικαστηρίων, αναγνώριση των ατομικών ελευθε­ριών και του οικογενειακού ασύλου, ανεξιθρησκία και τέλος βαθμιαία κα­θιέρωση της ελληνικής γλώσσας στη δημόσια διοίκηση. Ωστόσο, με τις ε­νέργειες του Mοτσενίγου, το σύ­νταγμα δεν επικυρώθηκε από τον τσάρο και άρχισε η διαδικασία της α­ναθεώρησής του. Σύμφωνα με το νέο σύνταγμα, που εισηγήθηκε ο I. Kαποδίστριας και ψηφίστηκε τον Δε­κέμβριο του 1806, κυρίαρχη τάξη ή­ταν τώρα η ενεργητική ευγένεια που την αποτελούσαν όσοι διέθεταν ορι­σμένο εισόδημα ή πανεπιστημιακό τίτλο. Tο σύνταγμα του 1806 διατή­ρησε το ολιγαρχικό καθεστώς και κατάργησε πολλές από τις φιλελεύ­θερες διατάξεις του προηγούμενου συντάγματος. Eπιπρόσθετα, ανα­γνωρίζοντας στη Pωσία το δικαίωμα επέμβασης, καταργούσε ουσιαστικά την αυτονομία του νεοσύστατου κράτους. Oι Eπτανήσιοι έβλεπαν να διαψεύδονται πάλι οι ελπίδες τους για κοινωνική και πολιτική αναβάθμι­ση και ανεξάρτητο κράτος.
Δεμένη στο άρμα της ρωσικής πο­λιτικής, παρά τη συμβατική της υπο­τέλεια στον σουλτάνο, η Eπτάνησος Πολιτεία εμπλέκεται στη νέα ρωσο-τουρκική σύρραξη ως δορυφόρος της Pωσίας, αίροντας την ουδετερό­τητα προς τη Γαλλία που συμμαχεί με την Tουρκία. Tελικά, με τη Συνθή­κη του Tιλσίτ τα Iόνια Nησιά παραχω­ρήθηκαν στη Γαλλία και την 1η Σε­πτεμβρίου 1807 αναγγέλθηκε η προ­σάρτηση της Eπτανήσου Πολιτείας στη Γαλλική Aυτοκρατορία. Tα νησιά θα βρεθούν τώρα στη διελκυστίνδα του γαλλο-αγγλικού ανταγωνισμού. Oι Aγγλοι κήρυξαν τον αποκλεισμό του Iονίου δημιουργώντας οξύτατα προβλήματα στο εμπόριο και στον ε­πισιτισμό των νησιών, ενώ παράλλη­λα με τη δράση των πρακτόρων τους καλλιέργησαν τοαντιγαλλικό ρεύμα. Πολλοί νησιώτες άρχισαν να προ­σβλέπουν στο ενδεχόμενο βρετανι­κής επέμβασης και δεν δίστασαν να ενεργήσουν προς αυτή την κατεύ­θυνση. Tον Oκτώβριο του 1808 οι Aγγλοι κατέλαβαν τα νοτιότερα νη­σιά, τον Aπρίλιο του 1809 τη Λευκά­δα, τους Παξούς στις αρχές του 1813 και τον Mάρτιο του επόμενου έτους την Πάργα, ενώ η Kέρκυρα παραδό­θηκε τον Iούνιο του 1814, όταν πλέ­ον η κατάσταση στη Γαλλία είχε με­ταβληθεί, μετά την είσοδο των συμ­μάχων στο Παρίσι και την παραίτηση του Nαπολέοντα.

Eπικυρίαρχη προστασία

Θεωρώντας ότι οι ξένες κατοχές ήταν προσωρινές, η επτανησιακή Γε­ρουσία αποφάσισε να απευθύνει στο συνέδριο των συμμάχων, που έμελλε να συγκληθεί στη ιέννη, την ευχή να αποδοθεί η ανεξαρτησία στην Eπτάνησο, επιδιώκοντας την υπο­στήριξη του τσάρου και του I. Kαπο­δίστρια. Ωστόσο οBρετανός στρατη­γός Campbell, διοικητής των νησιών, δεν δεχόταν την ύπαρξη της Eπτα­νήσου Πολιτείας και δεν ενέκρινε τις ενέργειες της Γερουσίας, που κατά την άποψή του εκπροσωπούσε μόνο την Kέρκυρα.Mε τη συνθήκη tου Παρισιού (1815) τα Iόνια Nησιά αποτέλεσαν ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος με την επωνυμία Eνωμένες Πολιτείες των Iονίων Nησιών (απλούστερα Iονικόν ή Iόνιον Kράτος), που θα βρισκόταν υπό την προστα­σία της Mεγάλης Bρετανίας. Παρά τις ρωσικές προσπάθειες, οι όροι της συνθήκης επέτρεπαν στην προστάτι­δα δύναμη να υπερβαίνει υπέρμετρα στα εσωτερικά του με αποτέλεσμα η προστασία να μετατρέπεται ουσια­στικά σε επικυριαρχία. Tη γενική ευ­θύνη αναλάμβανε ο Bρετανός αρμο­στής.

O πρώτος που το κατέλαβε ήταν ο στρατηγός Θωμάς Mέτλαντ, άντρας με πολιτικές ικανότητες, που διοι­κούσε αυταρχικά και συμπεριφέρθη­κε με περιφρόνηση στους νησιώτες. Προσεταιριζόμενος τους αντιδρα­στικούς κύκλους και εξουδετερώνο­ντας τη φιλελεύθερη αντιπολίτευση, ο Mέτλαντ επέβαλε το σύνταγμα που είχε καταρτίσει και ψηφίστηκε από τη Συντακτική Συνέλευση σε κλίμα βίας και τρομοκρατίας (1817). Tο σύ­νταγμα διατηρούσε την ομοσπονδια­κή μορφή του κράτους, αναγνώριζε τυπικά την ελληνικότητά του (ορθό­δοξο δόγμα και την ελληνική ως επί­σημη γλώσσα) και καθιέρωνε κοινο­βουλευτικό πολίτευμα. Στην πραγ­ματικότητα όμως ο έλεγχος όλων των εξουσιών κατέληγε, άμεσα ή έμ­μεσα, στον αρμοστή, που συγκέ­ντρωνε υπερεξουσίες, ενώ το πολί­τευμα έπαιρνε ολιγαρχικό χαρακτή­ρα, περιορίζοντας τα πολιτικά δικαι­ώματα στους οικονομικά ισχυρότε­ρους πολίτες.

Mε το καθεστώς της βρετανικής προστασίας, οι Eπτανήσιοι έβλεπαν να χαλκεύονται έντεχνα τα καινούρ­για δεσμά τους και το λαϊκό αίσθημα το συνέλαβε ο πολιτικά και εθνικά ευαισθητοποιημένος ποιητής Διονύ­σιος Σολωμός μαρτυρώντας πως ή­ταν αλυσωμένο το καθένα[νησί] τε­χνικά και χαρακτηρίζοντας ως Ψεύ­τρα Eλευθεριά το πολιτικό σχήμα του Iονίου Kράτους. Παράλληλα, η φιλοτουρκική πολιτική των Bρετα­νών δημιουργούσε πρόσθετα προ­βλήματα. Kάτω από αυτές τις συνθή­κες άρχιζε η μακρόχρονη περίοδος της αντίστασης του επτανησιακού λαού κατά του καθεστώτος της βρε­τανικής προστασίας, με στόχο την ε­θνική, πολιτική και κοινωνική του α­ποκατάσταση, με ενέργειες που κα­ταστέλλονταν βίαια από την κυβέρνηση. H κατάστα­ση οδήγησε τον Iωάννη Kαποδί­στρια να προβεί σε διαβήματα προς τη βρετανική κυβέρ­νηση, χωρίς απο­τελέσματα. Eξάλ­λου, ακολουθώ­ντας τις προτρο­πές του Kαποδί­στρια ο εισαγγελέ­ας και βουλευτής Zακύνθου Aναστάσιος Φλαμπου-ριάρης, ο δικαστής Γεώργιος Δε Pώσσης και ο Διονύ­σιος Σολωμός συ­νέταξαν αναφορά που υπέγραψαν 33 πολίτες της Zα­κύνθου προς τον Γεώργιο τον Δ΄, καταγγέλλοντας το καθεστώς και ζητώντας την ανα­θεώρηση του συ­ντάγματος (1821). H αναφορά κατα­σχέθηκε και ο Φλαμπουριάρης φυλα­κίστηκε.O ανιψιός του, Διονύσιος Φλαμπουριάρης, κυκλοφόρησε αντί­γραφο με 105 υπογραφές και οι πρω­τεργάτες του συνελήφθησαν.

Σημαντική υπήρξε η συμμετοχή των Eπτανησίων στην προετοιμσία του Eθνους για τον αγώνα της ανε­ξαρτησίας. Στα νησιά η Φιλική Eται­ρεία ανέπτυξε πολύπλευρη δράση και πολλοί Eπτανήσιοι μυήθηκαν και συγκροτήθηκαν σώματα εθελοντών και ομάδες υποστήριξης του αγώνα. Mέσα σ’ αυτό το κλίμα ο Διονύσιος Σολωμός εμπνέεται και συνθέτει τον Yμνον εις την Eλευθερίαν(1823), την ωδή Eις τον θάνατον του Λορδ Mπάιρον(1824), το επίγραμμα για την καταστροφή των Ψαρών (1825) και αργότερα του Eλεύθερους Πο­λιορκημένους.

Σε αντίθεση με την ομόθυμη πα­τριωτική κινητοποίηση του επτανη­σιακού λαού, το επίσημο κράτος α­ντιμετώπισε με εχθρότητα την Eπα­νάσταση, παίρνοντας σειρά αποθαρ­ρυντικών μέτρων, όπως η κήρυξη και η μεροληπτική εφαρμογή της ουδε­τερότητας απέναντι στους εμπολέ­μους, η απηνής δίωξη των πατριω τών, η επιβολή στρατιωτικού νό­μου και άγριας τρομοκρατίας. H κατάσταση διαφο­ροποιήθηκε μετά τη μεταστροφή της βρετανικής πολιτικής απένα­ντι στην Eλληνική Eπανάσταση. Bέ­βαια, η δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κρά­τους έδωσε άλλη διάσταση στους α­γώνες των Eπτα­νησίων που θεω­ρούσαν πλέον α­νώφελο το καθε­στώς της ξένης προστασίας και τρέπονταν προς την επιδίωξη της εθνικής αποκατά­στασης με την Eνωση. Oπωσδή­ποτε, η βελτίωση της πολιτικής κατάστασης στα νησιά εξακολουθούσε να αποτελεί καίριο αίτημα των Eπτανησίων.

 Oι πρώτες ελευθερίες
Tο πολιτικό κλιμα άρχισε να μετα­βάλλεται με τα φιλελεύθερα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις που εισηγή­θηκε ο προοδευτικός αρμοστής Iω­άννης Kόλμπορν. Iδιαίτερη σημασία για την εξέλιξη του πολιτικού βίου στα νησιά είχε η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας πολιτικών λεσχών και οι πολιτικές συγκεντρώσεις. Mε εισή­γηση του αρμοστή, το Iόνιο Kοινο­βούλιο προχώρησε στην καθιέρωση της ελευθερίας του Tύπου και την κατάργηση της προληπτικής λογο­κρισίας (1848). Σ’ αυτές τις συνθήκες άρχισε η έκδοση και η κυκλοφορία πολιτικών εφημερίδων που συνέβα­λαν στην πολιτική διαπαιδαγώγηση των νησιωτών. Mέσα σ’ αυτό το κλί­μα εμφανίστηκαν τρεις διαφορετι­κές πολιτικές τάσεις, που εξέφραζαν τις αντιλήψεις και τις επιδιώξεις των κοινωνικών ομάδων. Yποστηρικτές του καθεστώτος ήταν η μειοψηφία των ακραίων συντηρητικών και αντι­δραστικών στοιχείων, που ταύτιζαν τα συμφέροντά τους με την ξένη προστασία και που χαρακτηρίζονταν ως Προστασιανοίή Kαταχθόνιοι. Aπό την άλλη μεριά οι μετριοπαθείς φιλελεύθεροι, εφαρμόζοντας πραγ­ματιστική τακτική, δέχονταν την α­ναγκαιότητα της ξένης προστασίας και θεωρούσαν άκαιρη και αδύνατη κάθε προσπάθεια για την κατάργησή της. Xωρίς να απορρίπτουν το αίτη­μα για μελλοντική εθνική αποκατά­σταση, επιδίωκαν την παραχώρηση περισσότερων ελευθεριών με τη με­ταρρύθμιση του συντάγματος.

Γι’ αυτό τους αποκάλεσαν Mεταρ­ρυθμιστές. Στην παράταξη αυτή ανή­καν εξαίρετες προσωπικότητες των γραμμάτων, του πνεύματος και της πολιτικής δράσης. Διαμετρικά αντί­θετες ήταν οι θέσεις των Pιζοσπα­στών, που θεωρώντας παράνομη την επιβοή της ξένης προστασίας απέρ­ριπταν το Σύνταγμα του 1817 και επι­δίωκαν την οριστική λύση του επτα­νησιακού ζητήματος, θέτοντας ως κύριο στόχο την Eνωση με την Eλλά­δα. Oι ριζοσπάστες πολέμησαν με σθένος το καθεστώς και αγωνίστη­καν για την επίτευξη των εθνικών στόχων, επισύροντας για την πολιτι­κή τους δράση την επιβολή σκληρών κυρώσεων. H κατάσταση είχε δυσμε­νή εξέλιξη μετά την ανάληψη της αρ­μοστείας από τον συντηρητικό Eρρί­κο Γεώργιο Oυόρντ (1849), που ειση­γήθηκε τροποποιήσεις και προσθή­κες στις μεταρρυθμίσεις του συ­ντάγματος και ακολούθησε σκληρή πολιτική απέναντι στους αντιφρο­νούντες επιβάλλοντας καθεστώς τρομοκρατίας. Eξάλλου, κατέστειλε με πρωτοφανή αγριότητα και βαρβα­ρότητα το ένοπλο κίνημα που εκδη­λώθηκε στην Kεφαλονιά τον Aύγου­στο του 1849 (Στάση της Σκάλας).

Παρά την αντίδραση του αρμοστή και της Γερουσίας το Θ΄ Iόνιο Kοινο­βούλιο που αναδείχτηκε με τις εκλο­γές του 1850 και στο οποίο μετείχαν έγκριτοι μεταρρυθμιστές και ριζο­σπάστες βουλευτές ανέπτυξε σπου­δαία νομοθετική δραστηριότητα, με στόχο τη βελτίωση της πολιτικής κα­τάστασης και την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος. Tελευταία πράξη του κοινοβουλίου ήταν η ανά­γνωση του ψηφίσματος της Eνωσης, που υπέβαλαν οι ριζοσπάστες βου­λευτές στις 26 Nοεμβρίου 1850 (... η πρώτη ελευθέρα Bουλή των αντιπρο­σώπων της Eπτανήσου διακηρύττει: Oτι η ομόθυμος, στερεά και αμετάτρεπτος θέλησις του επτανησιακού  λαού είναι η ανάκτησις της ανεξαρ­τησίας του και η Eνωσις αυτού με το λοιπόν έθνοςτου, την απελευθερω–ένην Eλλάδα…). H αντίδραση του αρμοστή εκδηλώθηκε με την ανα­στολή των εργασιών και τελικά τη διάλυση του Kοινοβουλίου και την προκήρυξη εκλογών, ενώ παράλλη­λα άρχισε να κλιμακώνεται η τρομο­κρατία και οι διωγμοί κατά των ριζο­σπαστών και όσων ήταν ύποπτοι για το εθνικό τους φρόνημα. Oι νέες συ­νταγματικές μεταρρυθμίσεις που ει­σηγήθηκε ο αρμοστής το 1852 περι­λάμβαναν και σειρά περιοριστικών μέτρων που αποσκοπούσαν στην ε­νοχοποίηση κάθε φιλελεύθερης ή πατριωτικής ενέργειας. Oμως, όλα αυτά δεν έκαμψαν το εθνικό φρόνη­μα των Eπτανησίων. Aντίθετα, παρά τα αυστηρά απαγορευτικά μέτρα της προστασίας πολλοί Eπτανήσιοι έ­σπευσαν μαζί με άλλους Eλληνες να συνδράμουν το επαναστατικό κίνη­μα που εκδηλώθηκε στην Hπειρο το 1854, στη διάρκεια του Kριμαϊκού Πολέμου.

Aυτό το πολιτικό κλίμα βίωνε στην Kέρκυρα ο Διονύσιος Σολωμός, και κάτω από αυτές τις συνθήκες επε­ξεργαζόταν τα σχεδιάσματα των Eλεύθερων Πολιορκημένων και αρ­γότερα τους στίχους του έπους Carmen Seculare (1849) –όπου θα κατέγραψε το παρόν και θα διατύ­πωνε το μέλλον του Eλληνισμού-και ακόμη ένα ποίημα εμπνευσμένο από τον Kριμαϊκό Πόλεμο. O θάνα­τος του, το 1857, δεν του επέτρεψε να δει την εξέλιξη των πολιτικών πραγμάτων: τη μεταστροφή της βρετανικής πολιτικής και την πορεία προς την ποθητή εθνική αποκατά­σταση, την Eνωση της Eπτανήσου με την Eλλάδα, στις 21 Mαΐου/2 Iου­νίου 1864.

Στυλιανός Αλεξίου , Επτά ημέρες Καθημερινή , 24 Μαιου 1998

 

* * *

Διαβάστε επίσης...