[Συνέχεια από το: «Η Κέρκυρα στα διατάγματα του Ελληνικού κράτους – Μέρος πρώτο, 19ος αιώνας»]

 

 

Η Κέρκυρα στα διατάγματα του Ελληνικού κράτους – Μέρος δεύτερο, αρχές 20ου αιώνα

 

Με την άφιξη του νέου αιώνα η Ελλάδα προσπαθεί να μεταβληθεί σε πλήρως μοντέρνο και ευρωπαϊκό κράτος. Με δυσκολίες  βέβαια, αλλά ο δρόμος έχει πλέον χαραχτεί.

Η δεκαετία του 1900-1910 είναι αυτή της οργάνωσης. Δημιουργούνται σχολεία και ταχυδρομικά κέντρα σε όλη την επικράτεια, το τηλέφωνο και τα τηλεφωνικά κέντρα παίρνουν σιγά-σιγά τη θέση του τηλέγραφου. Εξαπλώνεται ο σιδηρόδρομος και έρχεται το αυτοκίνητο. Αρχίζει η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου με παραχώρηση αδειών για ίδρυση μεταλλείων από ιδιώτες. Οι Έλληνες ιδρύουν κάθε λογής ομίλους, συντεχνίες, σωματεία και συνδέσμους. Από τους «φίλους του περιπάτου» και τους πρώτους αθλητικούς και φιλανθρωπικούς συλλόγους, μέχρι δεκάδες σωματεία επαγγελματιών αλλά και ενώσεις ετεροδημοτών στις πόλεις του βασιλείου, σημάδι της πρώτης πληθυσμιακής ροής από την επαρχία στα αστικά κέντρα. Ο εκσυγχρονισμός και η ενδυνάμωση του Στρατού και του Ναυτικού καλύπτουν μεγάλα τμήματα των διαταγμάτων.

Στη Κέρκυρα αποξηραίνεται το λιβάδι του Ρόπα, συστήνονται τηλεγραφικοί και τηλεφωνικοί σταθμοί. Στήνονται γραμμές σε όλο το νησί και στα κυριότερα χωριά δημιουργούνται έδρες τηλεγραφοφυλάκων. Ιδρύονται οι ιστορικοί σύλλογοι κρίκετ «Βύρωνας», «Άρης», «Γυμναστικός» και «Νέος Φοίνιξ». Στις Βρυξέλλες ιδρύεται η εταιρία “Φωτισμός Κερκύρας και παρεκτάσεων» με σκοπό την παραγωγή και παροχή φωταερίου στη πόλη. Στο Μαντούκι κατασκευάζονται «Γενικές Αποθήκες του Κράτους» και ιδρύεται ο Δικηγορικός Σύλλογος. Ιδρύεται επίσης η Εμπορική Σχολή. Επαναλειτουργεί το λοιμοκαθαρτήριο στα Γουβιά για κάθαρση και ιατρικό έλεγχο των πλοίων που έρχονται από την Ιταλία. Ιδρύεται ο πρώτος σύλλογος Κερκυραίων στην Αθήνα με όνομα, τι άλλο; «ο Άγιος Σπυρίδων». Ιδρύονται τα «Θεραπευτήρια Κερκύρας» δίπλα στο Μον Ρεπό. Σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα  οι αναφορές για συστάσεις σωματείων επαγγελματιών είναι πραγματικά σπάνιες. Αντίθετα, η Κέρκυρα είναι το μοναδικό μέρος της επικράτειας όπου από το 1864 έως το 1910 αναφέρονται δωρεές και κληροδοτήματα προς φιλαρμονικές και φιλανθρωπικά ιδρύματα.

 

Περί συστάσεως και λειτουργίας τηλεφωνικού σταθμού εν Κερκύρα, ΦΕΚ 254 – 26.11.1901

Περί εγκρίσεως του καταστατικού του συλλόγου κρίκετ “ο Άρης”, ΦΕΚ 81 – 17.04.1904

 Η δεκαετία του 1910-1920 είναι μια από τις σημαντικότερες της ιστορίας της Ελλάδας. Θα είναι πρωταγωνιστής των Βαλκανικών Πολέμων και θα εμπλακεί στο Μεγάλο Πόλεμο. Το τέλος της δεκαετίας θα την βρει έτοιμη να γευτεί την πραγματοποίηση του οράματος της Μεγάλης Ιδέας. Σε αυτή την δεκαετία το «παλαιό βασίλειο» ή η «παλαιά Ελλάς» όπως αποκαλούνταν, θα ενωθεί με τις λεγόμενες «νέες χώρες», δηλαδή τη Κρήτη, τη βόρεια Ήπειρο, τη Μακεδονία και τα νησιά του Αιγαίου. Πρόκειται για ένα τεράστιο άλμα και η Ελλάδα θα κληθεί να οργανώσει αυτά τα νέα εδάφη, στα μέσα ενός παγκόσμιου πολέμου και εντός πολιτικών ερίδων. Το βάρος λοιπόν των διαταγμάτων και των νόμων πέφτει σε αυτά τα νέα εδάφη. Και φυσικά στο Στρατό και στο Ναυτικό.

Αν και στη Κέρκυρα διαδραματίζονται σημαντικά γεγονότα, όπως η κατάληψη από τα συμμαχικά στρατεύματα, η επιχείρηση διάσωσης των Σέρβων κ.α., δεν θα βρούμε ίχνος για αυτά τα θέματα στα κρατικά διατάγματα. Μάλλον γιατί ήταν γεγονότα που προέκυψαν από αποφάσεις της Αντάντ που επιβλήθηκαν στο ελληνικό κράτος και όχι από αποφάσεις της κυβέρνησης.

Ιδρύεται η φιλαρμονική του Σκριπερού, απολλοτριώνονται κτήματα για αρχαιολογικές ανασκαφές στους Αγίους Θεοδώρους. Συστήνεται η συντεχνία υποδηματοποιών και η φιλόμουση Ένωση Ερασιτεχνών Κερκύρας. Απαλλάσονται τα αγροτικά κτήματα από τα διηνεκή βάρη που οφείλονταν σε εμφυτευτικές και αγροληπτικές σχέσεις. Το 1913, λίγο πριν τη λήψη του Βαλκανικού Πολέμου,  κηρύσσεται η «κατάσταση πολιορκίας» στο νησί, κατάσταση στην οποία είχαν ήδη τεθεί και άλλες ελληνικές πόλεις. Παραχωρείται η νήσος Σάσων στην Αλβανία και συστήνεται επιτροπή για τον εορτασμό της πεντηκονταετίας της Ένωσης. Οι αλυκές της Λευκίμμης χωρηγούν με αλάτι τις σαπωνοποιίες του Πατούνη, Λυκούδη και την εταιρία «Απόλλων». Ορίζονται οι ενορίες των δήμων και των χωριών του νησιού. Δημιουργείται στρατιωτική λέσχη και επιβάλεται πενταήμερο πένθος για τον θάνατο του Γεωργίου Θεοτόκη. Ιδρύεται εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο και αποφασίζεται πρόσθετος φόρος στο λάδι και στον αραβόσιτο. Αποφασίζεται η ίδρυση αστυνομικής σχολής στο Νέο Φρούριο. Τέλος, δωρίζονται στο κράτος τα αντικείμενα σινικής και ιαπωνικής τέχνης που θα αποτελέσουν αργότερα το ομώνυμο μουσείο.

Πλατεία Βραχλιώτη κατά τις εορτές του Πάσχα στη δεκαετία του ’10.

Η δεκαετία του 1920-1930 θα είναι καταλυτική και δραματική για την Ελλάδα. Είναι η δεκαετία του καταποντισμού της Μεγάλης Ιδέας, η δεκαετία της μικρασιατικής καταστροφής και των προσφύγων, των ανταλλαγών πληθυσμών, της εξαφάνισης του ελληνικού στοιχείου από την Μικρά Ασία ύστερα από χιλιετή παρουσία. Αλλά ταυτόχρονα θα είναι και η δεκαετία της εξέλιξης, με την επικύρωση της οχτάωρης εργασίας, την άφιξη του ηλεκτρικού ρεύματος στις πόλεις, την έναρξη των αεροπορικών μεταφορών, την ένταξη της Αεροπορίας και των υποβρυχίων στις Ένοπλες Δυνάμεις. Δηλώνεται η Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία και απομακρύνεται ο βασιλιάς.

Στη Κέρκυρα  ιδρύεται η Σχολή Αστυνομίας Πόλεων. Συστήνονται καπνεργοστάσιο διαμετακομίσεως και το Υδραγωγείο Κερκύρας, ιδρύεται Χημικό Εργοστάσιο. Τα κάστρα της Κέρκυρας κηρύσσονται προέχοντα βυζαντινά μνημεία, ιδρύεται εθνικό οικοτροφείο και ιερατική σχολή η οποία καταργείται την ίδια δεκαετία. Ιδρύονται γεωργικό και επαγγελματικό-βιοτεχνικό επιμελητήριο, βυζαντινό μουσείο και το σινο-ιαπωνικό μουσείο Μάνου. Ιδρύεται και αναγνωρίζεται η Ισραηλινή κοινότητα. Η Κέρκυρα αναγνωρίζεται σαν «τόπος θερινής διαμονής», πρώτος σταθμός της τουριστικής ιστορίας της. Αποφασίζεται η κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη τάφρο του Π. Φρουρίου. Ορίζεται η 21η Μαΐου σαν ημέρα ετήσιου εορτασμού της Ένωσης. Οι Αγροτικές φυλακές στο Βίδο γίνονται παράρτημα των Εγκληματικών. Παρέχεται οικόπεδο για ίδρυση δημόσιας εμπορικής σχολής, τοποθετείται ο φάρος στο Βίδο. Οι αλυκές της Λευκίμμης συνεχίζουν όλες αυτές τις δεκαετίες να παρέχουν αλάτι για τις ανάγκες της ντόπιας βιομηχανίας. Καταργείται το αρχειοφυλάκιο Παξών. Στην οικονομία της Κέρκυρας κατέχει σημαντικό ρόλο η ελαιοπαραγωγή και ελαιουργία και ορίζονται σχετικοί νόμοι, φορολογία και ταμεία.

Είμαστε πλέον στη καρδιά του μεσοπολέμου και η Κέρκυρα βαδίζει, μαζί με την υπόλοιπη Ελλάδα, προς τη μεταξική δικτατορία και το δράμα του Β’ Π.Π.

 

Σπύρος Ιωνάς

Αποκλειστική πηγή: Εθνικό Τυπογραφείο, ΦΕΚ από 1901 ως 1930

 

* * *