Το έργο «Κέρκυρα» στο Βερολίνο

«… ο χορός του θεάτρου έψαλλεν επί σκηνής παιάνας δια την Ελληνικήν σοφίαν»

Η ιστορία του ανακτόρου του Αχιλλείου κατά τις περιόδους της Ελισάβετ και του κάιζερ Γουλιέλμου Β΄ (1859-1941) είναι σε γενικές γραμμές γνωστή. Ελάχιστα όμως γνωστό είναι ότι κατά παραγγελία του Γουλιέλμου Β΄ γράφτηκε το μελόδραμα «Κέρκυρα» του οποίου η πρεμιέρα δόθηκε στο Βερολίνο το καλοκαίρι του 1912.

 Η πρώτη ιδέα στην Κέρκυρα

 Ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Γουλιέλμος Β΄ αγοράζει το Αχίλλειο το 1907. Αρχίζει αμέσως εκτεταμένες ανακαινιστικές εργασίες και μέχρι την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου  έρχεται εδώ πέντε φορές, πάντα την Άνοιξη και για διαστήματα από 22 ως 45 μέρες (1908, 1909, 1911, 1912, 1914).

Σε μια από τις επισκέψεις αυτές (πιθανόν μεταξύ 13 Μάρτη και 25 Απρίλη 1912) φιλοξενείται στην Κέρκυρα ο διευθυντής του βασιλικού θεάτρου του Βερολίνου κόμης von Hulsen Haseler ο οποίος κατά τη διάρκεια των περιπάτων με τον Κάιζερ στους κήπους του Αχιλλείου συλλαμβάνει την ιδέα να γράψει ένα θεατρικό έργο με θέμα την Κέρκυρα.

Σημειώνει ο Κάιζερ στα απομνημονεύματά του:

Άφιξη του κάιζερ στην αποβάθρα του Αγίου Νικολάου

«Από αυτήν την ιδέα εξελίχθηκε μετά το σχέδιο για το θεατρικό έργο «Κέρκυρα», στο οποίο φυσικά ενσωματώθηκε και ο χορός των Κορφιατισσών, αφού πρώτα ο κόμης τον είχε δει συχνά και σπουδάσει. Η πριγκίπισσα Viktoria-Luise του πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες, γιατί κατέχει μια μεγάλη επιδεξιότητα  όσον αφορά ρυθμό και μελωδία και είχε μάθει πολύ γρήγορα τον καθαυτό δύσκολο χορό. Έτσι αναπτύχτηκε το έργο βαθμιαία , μέχρις ότου – και ιδιαίτερα μια αναπαράσταση του ναού από τον καθηγητή Δαίρπφελντ και μ΄ ένα υπέροχο  εναλλασσόμενο σκηνικό – μπορούσε να παρουσιαστεί σε τελειότητα στο κοινό του Βερολίνου. Η αυτοκράτειρα και εγώ δεν παραμελήσαμε ποτέ, όταν ήταν κάπως δυνατόν, να παρακολουθήσουμε την παράσταση».

Στην τελική του μορφή το έργο «Κέρκυρα» στηρίζεται στην υπόθεση του ίδιου του Haseler, σε στίχους του Hoseph Lanff και σε μουσική επένδυση του Joseph Schlars.

 Πρεμιέρα στο Βερολίνο

 Η πρεμιέρα του έργου,  δίνεται με μεγάλη επιτυχία, στη Βασιλική όπερα του Βερολίνου στις 27 Ιούνη του 1912.

Λίγους μήνες αργότερα, με την ευκαιρία παράστασης για τα 44^α γενέθλια του Κάιζερ, γράφεται σχετική ανταπόκριση στην αθηναϊκή εφημερίδα «Σκριπ» στις 16 Γενάρη 1913 και δημοσιεύται στις 20 του ίδιου μήνα.

Σημειώνει ο ανταποκριτής:

«Ο Κάιζερ ήταν κατενθουσιασμένος  με την μεγάλην επιτυχίαν του έργου, οφειλομένου εις την έμπνευσιν Αυτού ίσως και εις την συνεργασίαν Του.

Η όλη δε εντύπωσις ήτο γενικώς αρίστη και κατέδειξε τον ενθουσιασμόν του Γερμανού Αυτοκράτορος με την νήσον των Φαιάκων».

Μετά την πρεμιέρα, δίνονται πολλές παραστάσεις σε διάφορα θέατρα της γερμανικής πρωτεύουσας. Το Γενάρη του 1914 ο Ελ. Βενιζέλος περιοδέυει στις Ευρώπη για να υποστηρίξει την ελληνική κυριότητα στα νησιά του Αιγαίου. Τότε προσκαλείται από τον Κάιζερ και παρακολουθεί μια από τις παραστάσεις αυτές.

 Η υπόθεση του έργου

 Το έργο εξελίσσεται σε δύο πράξεις των οποίων το περιεχόμενο μας δίνει η παραπάνω ανταπόκριση στο «Σκριπ».

Η πρώτη πράξη διαδραματίζεται κατά την αρχαιότητα, στα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου. Η νίκη των Κερκυραίων γιορτάζεται με χορούς και τραγούδια στο Ναό. Ο συνθέτης συνδύασε αρχαίο ελληνικό ύμνο με τον Πρωσσικό εθνικό ύμνο τον οποίο έψαλλε η χορωδία της Μητρόπολης του Βερολίνου από τη γαλαρία του θεάτρου. Ταυτόχρονα η χορωδία του θεάτρου έψαλλε στη σκηνή παιάνες για την ελληνική σοφία.

Η δεύτερη πράξη διαδραματίζεται στην Κέρκυρα στις αρχές του 20^ου αιώνα. Στην πράξη αυτή έκαναν μεγάλη εντύπωση τα σκηνικά τα οποία είχαν μήκος περίπου πεντακόσια μέτρα και αξία τριάντα χιλιάδες μάρκα. Αναπαριστούν τις ωραιότερες τοποθεσίες της Κέρκυρας και μερικές εικόνες του Αχιλλείου.

Εξαιρετική θεωρείται η σκηνή κατά την οποία «όμιλος ιδεώδους αρχαιολογικού καραβανιού» συνομιλεί με τους Κερκυραίους και τους εκθειάζει τα θαυμάσια τοπία του νησιού και τους μοναδικούς θησαυρούς τέχνης που κρύβονται στη γη του.

Χορεύονται λαϊκοί χοροί της Κέρκυρας με τη συνοδεία της ορχήστρας η οποία παιανίζει ελληνικές μελωδίες.

 Τι απέγινε το έργο;

 Από ότι γνωρίζουμε, το έργο αυτό ποτέ δεν παίχτηκε στην Κέρκυρα και αγνοείται η τύχη του μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έρευνα η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, ίσως μας δώσει ακριβή στοιχεία για ένα μελόδραμα το οποίο συνδέεται με την νεότερη ιστορία του νησιού μας.

ΠΗΓΕΣ

• Εφημερίδα «Σκριπ», φ. 20-01-1913 (Ψηφιακή συλλογή εφημερίδων Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας)
• «Τα απομνημονεύματα του κάιζερ Γουλιέλμου Β΄. Αναμνήσεις από την Κέρκυρα», Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια-Βιβλιογραφία Στέφανος Αγάθος, χτ, χχ.
• Μεϊντάνης Περικλής, «Ο θρύλος του Αχιλλείου», Εκδόσεις Κερκυραϊκά Χρονικά, χχ
• φώτο, συλλογή Σ. Γαούτση

Γιώργος Ζούμπος
http://bibliokerkyra.blogspot.it/

όπως δημοσιεύτηκε στην εφημ. «ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ», 19-03-2011

* * *